Niniejszy raport stanowi podsumowanie działań diagnostycznych podjętych
w ramach projektu „Przystanek Kulturalny Nędza” realizowanego przez Gminne Centrum Kultury w Nędzy, beneficjenta Programu „Dom Kultury+ Inicjatywy Lokalne 2020”.

Dzięki nim, możliwe stało się pogłębienie dialogu z lokalną społecznością, przeprowadzenie inwentaryzacji grup, instytucji i liderów podejmujących inicjatywy na polu kulturalnym
w Nędzy oraz okolicznych sołectwach, na terenie których GCK prowadzi działania. Badania miały również na celu identyfikację potrzeb kulturalnych mieszkańców gminy, zachęcenie ich do współpracy oraz współtworzenia oferty lokalnej instytucji kultury.

Wnioski i rekomendacje wynikające z diagnozy mogą zostać wykorzystane w planowaniu oferty kulturalnej GCK, pozwalając w pełniejszym stopniu dostosować działania do potrzeb różnych grup wiekowych, wychodząc naprzeciw zgłaszanym przez mieszkańców pomysłom.

Ważnym kierunkiem rozwojowym jest dla instytucji kultury pełnienie funkcji, do których została powołana, z którymi wiąże się stałe rozbudzanie, rozwijanie zainteresowań
i umiejętności mieszkańców, a w związku z tym rozszerzanie i modyfikacja zakresu swych działań.

Zainicjowane w ramach projektu rozmowy poświęcone kulturze, a także oddolne inicjatywy zgłoszone w ramach konkursu „Przystanek Kulturalny Nędza” otwierają nową ścieżkę rozwoju instytucji kultury w kierunku działań społecznościowych, aktywizujących lokalne środowisko sołectw gminy Nędza i wspierających lokalny rozwój.

1. Podstawowe informacje o gminie

Gmina Nędza położona jest w zachodniej części województwa śląskiego, w górnym biegu rzeki Odry. Graniczy od północy i wschodu z gminą Kuźnia Raciborska, od południa
z gminą Lyski i miastem Racibórz, od zachodu z położoną za Odrą gminą Rudnik. Południowa część gminy ze stawami rybnymi i miejscowościami Łęg, Zawada Książęca
i Ciechowice przynależy do doliny Odry, która podobnie jak teren wsi Nędza należy do Kotliny Raciborskiej. Wschodnia część gminy położona jest na Płaskowyżu Rybnickim, należącym do Wyżyny Śląskiej. Gminę Nędza należącą do powiatu raciborskiego tworzy siedem sołectw: Nędza, Zawada Książęca, Babice, Górki Śląskie, Ciechowice, Szymocice oraz Łęg, z łączną liczbą 6975 mieszkańców. Ze wszystkich gmin wiejskich powiatu raciborskiego, gmina Nędza wyróżnia się najwyższym stopniem lesistości i jednocześnie najniższym procentem użytków rolnych. Wszystkie lasy gminy mieszczą się w granicach Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Rud Wielkich. Lasy otaczające stawy rybne, położone w południowej części gminy, stanowią rezerwat przyrody Łężczok.

2. Kultura w Nędzy

Gminne Centrum Kultury w Nędzy kreuje działania zmierzające do rozszerzenia
i podniesienia poziomu świadczonych usług edukacyjno-kulturalnych, dających mieszkańcom szanse na samorealizację, twórczość i rozwój. Działania bazują na współpracy ze społecznością lokalną, a także z organizacjami, instytucjami i twórcami zarówno na szczeblu lokalnym i ogólnopolskim. Dążeniem kadry GCK w Nędzy jest,aby placówka stała się miejscem otwartym na zmieniającą się rzeczywistość i wielokierunkową współpracę z różnymi partnerami.

W ofercie Gminnego Centrum Kultury znajdują się różnorodne działania skierowane do różnych grup wiekowych i środowisk. Są nimi: zajęcia plastyczno-ruchowe, „Hocki-klocki” czyli kreatywne zajęcia ogólnorozwojowe dla dzieci w wieku 3 – 6 lat, „Basic steps”, zajęcia tańca współczesnego, „Creative English”, nauka języka angielskiego dla dzieci, zajęcia teatralne, zajęcia z malarstwa i rysunku dla młodzieży, zajęcia cyrkowe, cyrkomotoryka dla smyka czyli zajęcia ogólnorozwojowe dla dzieci ćwiczących wraz z rodzicami. W szeroki wachlarz propozycji skierowanych do dzieci i młodzieży wpisują się zajęcia indywidualnej nauki gry na instrumentach, koło gitarowe czy studio piosenki. Z kolei w ramach oferty dla młodzieży starszej i dorosłych można skorzystać z zajęć dance aerobik czy jogi. W GCK ma swoje spotkania orkiestra dęta gminy Nędza oraz Uniwersytet Trzeciego Wieku.
Oprócz głównej siedziby, instytucja kultury prowadzi działalność również w czterech filiach: w Babicach, Zawadzie Książęcej, Górkach Śląskich i Szymocicach.

Ponadto, na terenie gminy działają następujące organizacje i grupy prowadzące działalność kulturalną: Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców Województwa Śląskiego (DFK), Chór Parafii św. Anny w Babicach, Zespół dziecięcy Schola Cantorum, Schola dziewczęca Parafii św. Józefa Robotnika w Zawadzie Książęcej, Stowarzyszenie na rzecz Dzieci i Młodzieży Wczoraj, Dziś i Jutro "Bajtel".

3. Podejście metodologiczne

Opracowany raport stanowi prezentację wyników, wniosków i rekomendacji wynikających
z działań diagnostycznych, przeprowadzonych w ramach projektu Gminnego Centrum Kultury Nędzy, dofinansowanego przez Narodowe Centrum Kultury w ramach Programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2020. Przedsięwzięcie pn. „Przystanek kulturalny Nędza”było realizowane w okresie od marca do maja 2020 r.

Głównym celem realizacji działań diagnostycznych była:

identyfikacja potencjału i potrzeb kulturalnych mieszkańców gminy Nędza oraz wskazanie kierunków dalszego rozwoju Gminnego Centrum Kulturyw zakresie pełniejszej integracji i aktywizacji lokalnego środowiska.

Cele:

- nawiązanie kontaktów z osobami o znaczącym potencjale kulturotwórczym, pozwalającym inicjować działania kulturalne w lokalnym środowisku,

- zacieśnienie współpracy pomiędzy mieszkańcami, lokalnymi instytucjami, organizacjami a instytucją kultury,

- podniesienie poziomu wiedzy pracowników GCK na temat diagnozowania zasobów
i potrzeb lokalnej społeczności.

Oczekiwanym rezultatem wynikającym z przeprowadzonych działań diagnozujących jest podniesienie poziomu lokalnej współpracy w zakresie organizacji działań społeczno- kulturalnych. Jej efektywność będzie bazowała na wykorzystaniu lokalnych zasobów oraz partnerskich relacjach między mieszkańcami gminy, a kadrą nędzańskiego domu kultury.

Metody, narzędzia badawcze

Realizacja badań społecznych zbiegła się z okresem epidemii wywołanej wirusem COVID-19, co uniemożliwiło kontakty bezpośrednie z mieszkańcami, z udziałem których wstępnie zaplanowano organizację warsztatów, wywiadów i plenerowych działań animacyjnych.

W ramach pierwszej części projektu „Przystanek kulturalny Nędza” zastosowano triangulację metodologiczną dotyczącą wykorzystania kilku metod i technik badawczych, co pozwoliło na bardziej całościowy ogląd opisywanych zjawisk. Dla zebrania przekrojowego materiału badawczego wykorzystano jednocześnie metody ilościowe i jakościowe. Podejście ilościowe pozwoliło na ujęcie problematyki badawczej poprzez określenie częstotliwości występowania zjawisk. Wykorzystano w tym celu metodę sondażową, dla której narzędziem umożliwiającym poznanie preferencji respondentów był kwestionariusz zawierający pytania otwarte i zamknięte.

4. Badania ilościowe

4.1 Młodzi w gminie Nędza – badanie ankietowe

Badanie ankietowe zostało przeprowadzone w okresie od marca do końca kwietnia 2020 r. z wykorzystaniem kwestionariusza online dostępnego na portalu www.interankiety.pl oraz pytań ankiety rysunkowej. Dzięki nim udało się zebrać odpowiedzi czterdziestu trzech uczniów zamieszkujących gminę Nędza.

Już na etapie opracowania wniosku o dofinansowanie projektu „Przystanek kulturalny Nędza” uznano, iż młodzież jest jedną z grup, która rzadziej korzysta z propozycji centrum kultury i pozostaje poza jego zasięgiem oddziaływania. W celu nawiązania i zacieśnienia kontaktu z jej przedstawicielami, niezbędne było zebranie informacji na temat preferowanych aktywności wybieranych w czasie wolnym, miejsc, w których lubią się spotykać oraz mocnych i słabszych stron. Sprawdzano również, jak oceniana jest przez nich lokalna oferta kulturalna oraz zachęcano do podzielenia się własnymi pomysłami na działania, które można by zrealizować z pomocą instytucji kultury.

Rys.1 Kwestionariusz dla młodzieży (oprac. własne)

1. Wszystko co kocham to…….

Z zebranych odpowiedzi wynika, że dla nastolatków ważne są ich rodziny, przyjaciele
i spotkania ze znajomymi - kontakt z osobami, które są dla nich wsparciem i kształtują ich świat wartości. Tym, co opisywali słowem „kocham”, były także różnego rodzaju działania artystyczne, które odzwierciedlają ich zainteresowania muzyką, śpiewem, plastyką, czy pisaniem autorskich tekstów. Nastolatki preferują różnorodne sposoby wyrażania siebie, które z jednej strony odzwierciedlają ich indywidualne różnice osobowe, wspomagają ich rozwój społeczno-emocjonalny poprzez udział w procesie kształtowania tożsamości, zarówno indywidualnej, jak i grupowej. W obszarze zainteresowań młodych mieszkańców Nędzy znalazły się również aktywności ruchowe ważne dla ich kondycji i rozwoju. Zaszczepione w młodym wieku wzorce i przyzwyczajenia ruchowe mają szansę pozostać
z nimi w wieku dorosłym. Zasygnalizowane z kolei zainteresowania zwierzętami może być dowodem ich otwartości na działania i akcje na rzecz czworonożnych przyjaciół. Młodzi ludzie często przejawiają empatię i zainteresowanie losem zwierząt, potrafią odpowiedzialnie brać na siebie obowiązki związane z opieką nad domowymi pupilami, ale także angażować się w działania wolontarystyczne na rzecz będących w potrzebie czworonogów. Warto je uwzględnić w planowaniu oferty centrum kultury.

· działania artystyczne: taniec, śpiew, słuchanie muzyki/piosenek (4 odp.), pisanie rapu, robienie zdjęć, rysowanie,

· oglądanie serialii filmów: „Titanic” i serial „Riverdale”, płyta EP Bedoes (rap), Hwdp jp 100% (Cjalis – piosenkarz disco polo/rap ),

· aktywność/sport: jazda konna, sport, aktywne spędzanie czasu, żonglerka, siatkówka, tenis stołowy, lekkoatletyka,

· inne: zajmowanie się elektroniką, jedzenie (2 odp.), gry (2 odp.), moja rodzina
(2 odp.), przyjaciele, spotkania się ze znajomymi, życie,zwierzęta (2 odp.), koty.

2. Moim idolem jest…

„Rodzice uczą chodzić…Idole, jak nie upaść”

Młodzi ludzie zostali poproszenio wskazanie swoich idoli, osób będących obiektem ich szczególnego podziwu. W grupie tej znaleźli się głównie celebryci: piosenkarze, aktorzy, popularni youtuberzy. Nastolatkowie podziwiają osoby znane, budujące swoją karierę przez kreowanie swojego stylu i tożsamości, osoby które osiągnęły sukces dzięki swoim umiejętnościom i charyzmie. Są dla nich często wzorcem w kształtowaniu własnej osobowości i stylu, choć zazwyczaj to krótkotrwałe fascynacje podlagające modom, kształtowanym przez media i marketing.

Wśród zebranych odpowiedzi pojawiły się też inne wskazania, wśród których idolem została nazwana czyjaś mama, ale również twórca marki Apple - Steve Jobs czy podziwiani polscy sportowcy.

Zebrane odpowiedzi:

Moim idolem jest….

· aktor/aktorka: Cole Sprouse (2 odp.), Dwayne Johnson, Leonardo Di Caprio, Kate Winslet, Lili Reinhart,

· piosenkarz/piosenkarka: Dawid Kwiatkowski (2 odp.), Roksana Węgiel, Shawn Mendes, Ariana Grande (3 odp.), Suga z BTS (raper, południowo-koreańska grupa hip-hopowa BTS), Lil Peep (2 odp.), Smith&Thel, Harry Styles, Levis Capaldi, XXXTentacion, Mata, ReTo, Sylwia Przybysz,

· gamer: Pasha Biceps - zawodowy gracz e-sportowy,

· inne: Julia Łatka, mama, Steve Jobs, Jodon Sancho – piłkarz, Jakub Kochanowski – siatkarz,

· nie posiadam (4 odp.).

3. Mocne i słabe strony (zebrane odpowiedzi):

L.p.	Najlepiej potrafię…….	Nie radzę sobie z ……
1.	tańczyć, czytać, śpiewać, rysować, szkicować, malować (3 odp.), „nawet wychodzi mi rysowanie”	nauką: matematyką (8 odp.), fizyką (w tym zadania tekstowe) (3 odp.), chemią, j. angielskim, j. niemieckim
2.	radzić sobie z komputerami	z faktem, że nie mogę się teraz spotykać z przyjaciółką (pandemia)
3.	robić różne potrawy kulinarne	z niczym (2 odp.)
4.	grać w gry, piłkę ręczną, siatkówkę	nie wiem (2 odp.)
5.	nie wiem, co najlepiej potrafię	z samym sobą, emocjami, chorobą, sytuacją rodzinną i zdrowiem psychicznym
6.	denerwować, wkurzać innych	nie potrafię gotować!!!
7.	marzyć
8.	słuchać drugiej osoby
9.	informatykę, matematykę, bić się
10.	pomagać innym

Tabela nr 1 Mocne i słabe strony (oprac. własne)

Zebrane odpowiedzi dotyczące słabych i mocnych stronpokrywają się z zainteresowaniami oraz aktywnościami wybieranymi przez młodzież w czasie wolnym. Wiele z tych rzeczy, które były wskazywane jako pasja lub ich wykonywanie, sprawiało młodym ludziom przyjemność, okazywało się być ich atutem, uzdolnieniem lub określoną predyspozycją. Oprócz aktywności artystycznych, sportowych lub predyspozycji analitycznych ujawniły się również cechy pożądane w kontaktach międzyludzkich, takie jak słuchanie innych czy chęć niesienia pomocy osobom potrzebującym.

Z kolei po stronie słabych stron z dosyć dużą częstotliwością powtarzała się odpowiedź,
z której wynika, że młodzi ludzie nie radzą sobie głównie z nauką, przy czym najgorsza sytuacja dotyczy przedmiotów ścisłych, a szczególnie matematyki. Trudności zgłaszano również w odniesieniu do emocji, sytuacji rodzinnej czy zdrowotnej oraz ogólnego „nieradzenia ze wszystkim”,co wskazywałoby na brak wiarywe własne umiejętności i niskąsamoocenę.

Dorastanie to etap kształtowania tożsamości, dążenia do sprecyzowania celów życiowych, wartości, przekonań, potrzeb. To czas budowania świadomości tego, kim się jest, co się lubi, a czego nie, co jest ważne w życiui jak postrzegają nas inni.W procesie tym niezmiernie ważną rolę odgrywa poczucie własnej wartości nastolatkaoraz wsparcie rodziców, opiekunów i osób pracujących z młodzieżą.

Również w odpowiedziach na pytanie „Chciałbym/chciałabym być dobry/dobra w….” pojawiło się dążenie do „podciągnięcia się” w tym, co stanowi o ich słabościach czy deficytach.

4. Co robimy w czasie wolnym?

· sport i aktywność ruchowa:ćwiczenia(4odp.), piłka nożna, treningi, pływanie, jeździectwo (2 odp.), jazda na wrotkach, gra w zbijaka z bratem („dwa ognie”), inne zajęcia ruchowe,

· zajęcia i koła zainteresowań:taniec (4 odp.),zajęcia plastyczne (3 odp.), śpiew (2 odp.), rysowanie (2 odp.) malowanie, szycie, prace ręczne (2 odp.),
j. angielski,

· aktywność w mediach społecznościowych: Instagram, Snapchat, TikTok,

· Facebook, komunikatory,

· spędzanie czasu z przyjaciółmi i rodziną (4 odp.), pomoc rodzicom, zabawa
z młodszym rodzeństwem,

· ulubione lektury:książki fantastyczne (4 odp.), kryminalne, romanse, „Harry Potter”, książki przygodowe (2 odp.), dramaty i romanse, teksty piosenek, ulubione serie np. „Magiczne drzewo”, powieści historyczno-fantastyczne,

· ulubiona muzyka: utwory pop (7 odp.), polski raper Quebo, (D. Kwiatkowski „Nie mów nie”), k-pop, smutne piosenki, 4dreamers, rap/trap,

· filmy i seriale: seriale młodzieżowe, filmy na platformie Netflix (2 odp.), „Dom
z papieru”, programy przyrodnicze, anime, YouTube („szukam i oglądam ﬁlmy
o koniach”, nauka j. angielskiego, Naruciak, TDI TDA, marvel, tivolt,), dramaty
(2 odp.) (Titanic), Avengers, filmy romantyczne, ﬁlmyakcji i przygodowe,

· ulubione gry: Fortnite (2 odp.), Lol, gry przygodowe, mmorpg, brawl star, Roblox,

· inne: gry na konsolę/ na smartfon, gry planszowe, budowanie konstrukcji
z klocków Lego, rzeźbienie w drewnie, zabawa z psem.

Kiedy mam czas zazwyczaj ….

· zostaję w domu (15 odp.),

· wychodzę (5 odp.): pojeździć na SkyMaster (elektryczna hulajnoga), pojeździć na deskorolce, zobaczyć świat, pobyć w GCK, posiedzieć w słonku, przewietrzyć się,

Internet to dla mnie źródło…..

· wiedzy (11 odp.),

· rozrywki (15 odp.).

5. Umiejętności, które chciałbym/chciałabym rozwinąć to:

· pływanie, jazda konna (2 odp.), akrobatyka, sport, gimnastyka, street workout, polepszenie kondycji, sztuki walki,

· pisanie opowiadań, malarstwo, rysowanie, śpiewanie (2 odp.),

· kodowanie, informatyka (2 odp.),

· nauka (2 odp.),

· malowanie się,

· gotowanie i pieczenie,

· słuchanie innych osób, poznawanie nowych ludzi,

· nie wiem.

6. Chciałbym/chciałabym, żeby Gminne Centrum Kultury zorganizowało….

· festiwal jedzenia (2 odp.), zajęcia związane z nauką pieczenia,

· nie wiem (3 odp.)/nie wiem, ponieważ rzadko uczęszczam do Gminnego Centrum Kultury,

· naukę tańca, najlepiej hip-hop,

· dzień kodera („na pewno bym przyszedł”),

· dzień pomocy starszym osobom, akcję charytatywną dla chorych dzieci,

· turniej e-sportowy,

· nie mam pojęcia, ponieważ, jeśli miałyby to być zajęcia pozalekcyjne, to i tak nie jestem w stanie na nie chodzić, ze względu na inne obowiązki domowe,

· żonglerkę,

· noc filmową,

· nic.

Pytani o wydarzenia, o które warto byłoby wzbogacić ofertę Gminnego Centrum Kultury,młodzi ludzie wskazywali propozycje, mająceodzwierciedlenie w ich zainteresowaniach. Dotyczyły one hip-hopowych zajęć tanecznych, turnieju e-sportowego, nocy filmowej czy zajęć poszerzających ich wiedzę na temat kodowania/programowania. Są również dowodem na to, że wśród młodych ludzi są osoby dostrzegające potrzeby osób starszych i chorych, na rzecz których warto byłoby podjąć określone działania charytatywne.

7. Gdzie na terenie gminy Nędza spotykają się Twoi rówieśnicy?

· plac zabaw (6 odp.),

· centrum kultury (3 odp.) „mamy tam fajne zabawy i bibliotekę”,

· w pizzerii (3 odp.),

· w szkole (3 odp.),

· w domach (2 odp.),

· siłownia pod chmurką, sklepy spożywcze,

· LKS dla miłośników piłki nożnej, orlik, boisko,

· plac w centrum,

· jeździmy na rowerach,

· w różnych miejscach,

· nie ma miejsca dla ludzi w moim wieku,

· nie wiem (2 odp.),

· nie spotykamy się/nie widziałam, żeby ktoś się gdzieś spotykał.

8. Czy młodzież korzysta z oferty kulturalnej poza gminą? Jeśli tak, to gdzie?

· nie korzysta(8 odp.),

· nie wiem (6 odp.),

· mamy mały park, gdzie idę np.poczytać książkę, zazwyczaj jak wracam ze szkoły,

· korzystam z oferty RCK, MDK w Raciborzu, jeżdżę na basen w Raciborzu,

· jeżdżę konno w stajni w Markowicach,

· kino.

Młodzi ludzie potrzebują dla siebie bezpiecznej i swobodnej przestrzeni, gdzie mogą przebywać w gronie rówieśniczym poza nadzoremnauczycieli czy rodziców. Dorośli mają w tym zakresie łatwiejszy dostęp do miejsc, gdzie mogą się spotykać, zarówno we własnych domach, jak i w obiektach użyteczności publicznej takich jak wynajmowane sale w domu kultury, remizie OSP, świetlicach wiejskich. Młodzieży brakuje miejsca, gdzie można byłoby spędzić czas po lekcjach w sposób określony przez nich samych lub zorganizowany zgodnie z ich potrzebami. W czasie wolnym młodzież w Nędzy, jako miejsce swoich spotkań rówieśniczych, wybiera najczęściej obiekty związane
z infrastrukturą sportową: orliki, boiska, place zabaw, a także pizzerię, teren przyszkolny czy okolice sklepu. Są to miejsca integrujące nastolatków, w których można posiedzieć
i porozmawiać ze sobą. Część z nich wyjeżdża w poszukiwaniu ciekawej oferty także do ościennych miast, głównie do Raciborza, gdzie spędza czas
w Raciborskim Centrum Kultury, Młodzieżowym Domu Kultury, w kinie lub na basenie. Jako, że wśród uprawianych przez młodzież sportów jest jeździectwo, wymieniano również stajnię w Markowicach.

9. W jakich imprezach, wydarzeniach kulturalnych organizowanych
w ostatnim czasie na terenie gminy Nędza brałeś/brałaś ostatnio udział?

· przedstawienia, spektakl „Blaszany bębenek",

· chodzę na zajęcia taneczne do Zawady (zajęcia są organizowane w Nędzy),

· Narodowe Czytanie, sesja zdjęciowa „Dla Niepodległej”,

· kiermasz świąteczny w szkole,

· wystawa prac z zajęć plastycznych,

· noc ﬁlmowa w GCK,

· zajęcia w Gminnym Centrum Kultury,

· turnieje sportowe,

· wycieczka do Wrocławia,

· Akcja lato, Akcja zima (2 odp.),

· festyn (2 odp.), festyn majowy,

· nie brałem/nie brałam (10 odp.).

10. Czy jesteś uczestniczką/uczestnikiem zajęć lub imprez organizowanych przez Gminne Centrum Kultury?

· tak - (10 odp.),

· nie -(4 odp.),

· nie znam oferty Gminnego Centrum Kultury w Nędzy -(6 odp.),

· tak, jest wiele fajnych ofert dla każdego. Ja np. jestem społeczna, ale mój znajomy jest aspołeczny i także dobrze się tam czuje, więc jednym słowem każdy znajdzie coś dla siebie. Ja znalazłam tańce, śpiew, bibliotekę i ludzi wokół,

· jestem uczestnikiem zajęć plastycznych - (2 odp.),

· uczęszczam na zajęcia i od czasu do czasu przychodzę na spotkania tam organizowane,

· chodzę na zajęcia taneczne i wokalne - (2 odp.),

· akcja zima.

11. Jak często pojawiasz się w Gminnym Centrum Kultury w Nędzy?

· raz w miesiącu lub częściej –(9 odp.),

· kilka razy w roku –(6 odp.),

· nie bywam w centrum kultury – (5 odp.).

Sporo osób wskazywało sporadyczną obecność w domu kultury opisywaną określeniami „czasami”, „od czasu do czasu” i „tylko jeśli” – w odniesieniu do wyjść zbiorowych ze szkoły.

· „chodzę od czasu do czasu, prawie w ogóle”,

· „przyjdę tylko jeśli idziemy ze szkoły”,

· „czasami przychodzę w wakacje”,

· „czasami, ponieważ nie mam zbyt dużo czasu na zajęcia dodatkowe”.

12. Jeśli nie korzystasz z oferty Gminnego Centrum Kultury w Nędzy, to dlaczego?

Zebrane odpowiedzi:

· brak czasu,

· ponieważ nie ma tam zajęć, które lubię (2 odp.),

· nie znam oferty (2 odp.),

· bo tam nie chodzę,

· wracam późno ze szkoły, mam dużo nauki,

· bo nie ma dla mnie ciekawych zajęć,

· bo ostatnio jestem chory,

· bo nie chcę,

· bo spędzam czas z rodziną i przyjaciółmi,

· korzystam (10 odp.).

Uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych,o których wspominali badani, to pojedyncze wskazania dotyczące imprez, których organizatorami są szkoła lub centrum kultury. Były to festyny, jarmarki okołoświąteczne lub turnieje sportowe czy wspominana przez młodzież wycieczka do Wrocławia. Pozostałe działania to akcje i aktywności, które organizuje dla nich centrum kultury, zagospodarowując czas wolny w czasie wakacji letnich i zimowych, organizując noc filmową, spektakle teatralne czy ofertę stałych zajęć amatorskiego ruchu artystycznego. Osoby zainteresowane rozwojem swoich pasji artystycznych, takich jak taniec, śpiew czy plastyka, oceniały je jako zadowalające. Sporo jednak młodych ludzi nie znajduje dla siebie propozycji wartych zainteresowania, nie ma zwyczaju przychodzenia do GCK i nie zna oferty placówki. Podkreślanorównież obciążenie obowiązkami szkolnymii brakiem dostatecznej ilości czasu na angażowanie się w dodatkowe zajęcia.

13. Jakie wydarzenia, warsztaty, zajęcia w Gminnym Centrum Kultury mogłyby Cię zainteresować?

· bardzo bym chciała nauczyć się gier np. League of Legends, ale także zajęcia teatralne by się przydały,

· zajęcia komputerowe, gry na gitarze,

· warsztaty teatralne, recytatorskie, warsztaty graffiti,

· ceramika, zajęcia graﬁczne typu linoryty czy płaskorzeźba w gipsie dla młodzieży
w wieku ok. 15 lat,

· warsztaty piłki nożnej, zajęcia jazdy konnej, zajęcia z instruktorem sztuk walki, ping pong, piłka nożna, sporty specyﬁczne jak np. deskorolka,

· turnieje gier, brawl stars,

· rzeźbienie,

· więcej gier i zabaw,

· zajęcia artystyczne,

· zajęcia taneczne (2 odp.) i wokalne,

· czytanie książek,

· wyjazdy,

· social media,

· nie wiem (3 odp.).

14. Co przyciągnęłoby Ciebie i Twoich rówieśników do centrum kultury? Czego potrzebowalibyście, by chętnie tu przychodzić, czuć się tu jak w domu?

· ludzi i otoczenia. Przyciągnęła mnie różnorodność zajęć, właśnie tam znalazłam moje ulubione hobby,

· nauka programowania i graﬁka komputerowa,

· warsztaty ﬁlmowe,

· szkoła sportów walki, samoobrony, przyciąga mniewspólne granie w tenisa stołowego z przyjaciółmi, przyciągnęłoby mnie coś sportowego i myślę, że więcej osób to przyciągnie,

· czuje się tam jak w domu już na chwilę obecną,

· Internet,

· turniej gier, w które gram,

· gry online,

· dobra oferta, dodatkowe klasowe spotkania,

· nic, bo tam jest nudno (2 odp.),

· nie wiem (3 odp.),

· zabawa, relaks,

· więcej wydarzeń dla młodzieży i osób starszych.

Młodzi mieszkańcy gminy Nędza oczekiwaliby od centrum kultury stworzenia im możliwości rozwijania tego, czym zajmują się na co dzień. Stąd też propozycje, które dotyczą ich pasji, np. gry komputerowe. Oczekiwaliby zorganizowaniaturnieju lubianych przez nich gier, ale również możliwości zdobyciawiedzydotyczącejgrafiki komputerowej czy nauki programowania. Mile widziane byłyby także warsztaty filmowe.W grupie ankietowanych pojawiły się również osoby zainteresowane rozwojem pasji teatralnych, recytatorskich, tanecznych i wokalnych. Kilkoro młodych ludzi chciałoby też mieć możliwość pracy z ceramiką, ale również uczestnictwa w zajęciach poświęconych grafice (linoryt), wykonywaniupłaskorzeźb w gipsie czy rzeźb. Do domu kultury mogłyby ich również przyciągnąć działania dającemożliwość zabawy, relaksu czy dodatkowych, pozaszkolnych spotkań klasowych. Sporo osób chciałoby mócrealizować też swoje zainteresowania sportem, zwłaszcza tenisem stołowym, samoobroną czy nauką sztuk walki. Odpowiedzi młodych ludzi wskazują też na ich stosunek emocjonalny do GCK. Na pytanie o to, czego potrzebowaliby, żeby czuć się w GCK jak w domu,padały odpowiedzi: „czuję się tam jak w domu już na chwilę obecną”, albo „ludzi i otoczenia. „Przyciągnęła mnie różnorodność zajęć, właśnie tam znalazłam moje ulubione hobby!”. Entuzjazm jednych równoważyły opinie drugich: „nie wiem”, „nic, bo tam jest nudno”.

15. Czy masz pomysł na jakieś ciekawe (wymyślone przez Ciebie/lub Twoich znajomych) wydarzenie kulturalne, które mógłbyś/mogłabyś zorganizować z pomocą centrum kultury?

· gry Lol, turnieje – sportowy, turniej gier komputerowych,

· zajęcia teatralne,

· korepetycje,

· konkurs kulinarny,

· spotkanie ze sławnym aktorem, piosenkarką lub piosenkarzem,

· imprezy (różne),

· pomoc chorym ludziom,

· podchody.

Mimo iż młodzież zazwyczaj miewa wiele ciekawych pomysłów na niesztampowe działania, nie udało się jednak uchwycić jakichś wyróżniających się oryginalnością propozycji. Te nieliczne,zebrane dotyczyły organizacji spotkań ze znanymaktorem/piosenkarką/piosenkarzem, turniejów gier komputerowych, konkursu kulinarnego, działań charytatywnych na rzecz chorych osób, działań teatralnych czy też innych, takich jak korepetycje czy podchody.

16. Dokończ zdanie: „Gminne Centrum Kultury w Nędzy to miejsce,
w którym…

strefa spotkań: można miło spędzać czas i poznać nowych przyjaciół, [miejsce] w którym można się spotkać z kolegami,

strefa rozwoju: rozwijam swoje pasje plastyczne i przygotowuję się do dalszego ich rozwoju w liceum plastycznym, mogę spotkać miłych i dobrych ludzi, którzy zawsze służą

pomocą i rozwijać swoje zainteresowania, jak i spędzać czas wolny, rozwijam swoją wyobraźnię, można podjąć się dodatkowej nauki z zabawami, można się wiele nauczyć
i miło spędzić czas,

strefa relaksu i zabawy: można odpocząć, odpoczywam, czuje się dobrze i wesoło, czujesz się jak w domu, mogę czytać, dobrze się bawimy, fajnie być, można się bawić, zrelaksować, pouczyć i wiele innych,

inne: nie wiem, teraz nie możemy się spotykać, bardzo rzadko przebywam, jest fajnie, ale troszkę za nudno, nigdy nie byłam.

Młodzi mieszkańcy gminy Nędza doceniają działania podejmowane przez animatorów życia kulturalnego. Dla nich GCK jest miejscem kojarzonym ze strefą rozwoju ich zainteresowań, miejscem przyjaznym, określanym jako miła, relaksującą przestrzeń. Dla niektórych to miejsce, w którym pojawiają się rzadko lub nigdy w nim nie byli. Powodem może być to, co pojawia się w jednej z wypowiedzi „jestfajnie, ale troszkę za nudno”, co wskazywałoby, że młodzi oczekiwaliby odważniejszych, interdyscyplinarnych propozycji, również wyjazdowych, dzięki którym mogliby mieć kontakt z kulturą wyższą, sztuką współczesną czy innymi otwierającymi nowe perspektywy wydarzeniami. Warto byłobyw tym zakresie nawiązać np. współpracę ze środowiskiem akademickim Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu, prowadzącejstudia na kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych na rzecz realizacji wspólnych projektów. Duże możliwości stwarza też program dotacyjny Narodowego Centrum Kultury „Kultura Dostępna”, którego celem jest wspieranie zadań służących ułatwieniu dostępu do kultury i sprzyjających społecznej integracji.

Metryczka:

W badaniu ankietowym wzięły udział 43 osoby w wieku 8-15 lat,zamieszkujące miejscowości: Nędza, Górki Śląskie, Zawada Książęca.

Wnioski, rekomendacje

1. Nastolatkowie mieszkający w gminie Nędza to młodzi ludzie, którzy swoimi zainteresowaniami i sposobem życia nie różnią się szczególnie od innych rówieśników. Badania pozwoliły uchwycić obszary aktywności, odwołujące się do ich emocji i pasji, które mogą być podstawą do twórczej kontynuacji w kolejnych działaniach. Wśród nich można wymienić aktywność sportową, wybrane formy zainteresowań artystycznych, ale i postawy altruistyczne,wskazujące na gotowość do niesienia pomocy potrzebującym.

2. Okres dorastania to czas kształtowania własnej tożsamości, stylu i sposobu myślenia
o sobie i otaczającym świecie. Oprócz potrzeby poszukiwania autorytetów i wzorców,
z czym wiąże się chociażby zainteresowanie udziałem w spotkaniach z pasjonatami
i ludźmi sukcesu, młodzi ludzie powinni na tym etapie rozwoju mieć możliwość ugruntowania wiedzy na temat swoich korzeni i historii zamieszkiwanego miejsca. Sugerowane są w tym zakresie działania kształtujące poczucie lokalnej tożsamości, bazujące na atrakcyjnych dla młodzieży formach pracy twórczej.

3. Dla organizatorów życia kulturalnego w gminie Nędza zabrane informacje na temat treści kulturowych, którymi żyje młodzież, to cenna podpowiedź, jakie nawiązania tematyczne warto włączyć w proponowane działania, aby przyciągnąć młodych do GCK. Z drugiej strony, rekomenduje się opracowanie długofalowych projektów kształtujących kompetencje kulturowedzieci i młodzieży, stwarzając im możliwość eksplorowania różnych obszarów aktywności twórczej i artystycznej, dążąc do stałego podnoszenia poziomu ich uczestnictwa w kulturze. Warto, aby te działania mogły uzupełniać sięz inicjatywami z zakresu edukacji kulturalnej prowadzonymi przez lokalne placówki szkolne. W tym zakresie sugeruje się zacieśnienie współpracy z gminnymi podmiotami odpowiedzialnymi za działania edukacyjne.

4. Poznano również preferencje dotyczące miejsc, w których młodzi ludzie spędzają czas. Większość młodzieży spędza go w swoich domach, pozostając w kontakcie z kolegami
i koleżankami za pomocą komunikatorów i mediów społecznościowych. Są jednak miejsca najchętniej wybierane dla kontaktów bezpośrednich, a z zebranych odpowiedzi wynika, że są to głównie place zabaw, boiska, przystanki, pizzeria czy teren przyszkolny. Z jednej strony młodzi ludzie muszą mieć swoją przestrzeń,
w której spędzają czas na własnych warunkach, z drugiej należałoby zastanowić się, czy nie można by nadać im nowych funkcji kulturalnych (np. wiaty przystanków lub przestrzeń wokół nich jako miejsce do działań twórczych młodzieży). Pewną propozycją może być również wyjście z działaniami animacyjnymi (aktywizującymi)
w ogólnodostępną przestrzeń gminy i poszczególnych jej sołectw.

4.2 Kultura w gminie Nędza – badanie ankietowe osób dorosłych

W ankiecie internetowej wzięło udział osiemnaście osób zamieszkujących gminę Nędza. Ankieta była realizowana w okresie od marca do maja 2020 roku z wykorzystaniem platformy www.interankiety.plKwestionariusz zawierał 11 pytań otwartych i zamkniętych, poświęconych takim kwestiom jak: oferta kulturalna w gminie Nędza, ocena działalności

Gminnego Centrum Kultury (mocne/słabe strony, rozpoznawalność oferty, kanały komunikacyjne), a także pomysły na nowe aktywności.

Zebrane wyniki:

1. Czy uważa Pan/Pani Gminę Nędza za dobre miejsce do życia?

· tak – 83%,

· nie – 5%,

· nie mam zdania – 12%.

Uzasadnienie:

walory krajobrazowe:

· piękna, urokliwa wieś, spokojne miejsce, dobry klimat, idealne do wypoczynku, miejscowość przyjazna dla ludzi, dzieci, otoczona przepiękną przyrodą i przestrzenią, spokojne miejsce, dobry klimat, spokojna gmina mająca wiele „zielonych” miejsc.

· dobra lokalizacja i komunikacja z okolicznymi miejscowościami:

- [gmina] położona w dobrej lokalizacji, blisko do miast takich jak Racibórz czy Rybnik, wszędzie blisko,

- mam wszędzie blisko do sklepu kościoła urzędu nawet na peron kolejowy,

- dostępność połączeń kolejowych, bardzo dobra lokalizacja w bliskim otoczeniu przyrody, a jednocześnie w pobliżu aglomeracji miejskich,

- jest tu wszystko czego potrzebuję,

- inny pęd życia,

- miejscowość jeszcze jest w miarę spokojna, a zarazem nie brak różnorodności handlowej oraz kulturalnej, duży wybór sklepów i usług,

- duże zanieczyszczenie powietrza! Poza tym jest fajnie!

Gmina Nędza jest miejscowością cenioną przez mieszkańców ze względu na unikatowe walory wynikające z jej położenia, stwarzającą bardzo dobre warunki do życia w otoczeniu przyrody, spokojną, wręcz wypoczynkową. Plusem zamieszkiwania na jej terenie jest również bliskość większych ośrodków miejskich, takich jak Racibórz i Rybnik i dostępna komunikacja pomiędzy nimi, zwłaszcza kolejowa.

2. Czy uczestniczy Pan/Pani w przedsięwzięciach kulturalnych lub zajęciach artystycznych organizowanych na terenie gminy Nędza?

· tak – 83%odp.,

· nie – 17% odp.

3. Jeśli tak, to z jakiej oferty Pan/Pani korzysta? Jeśli nie, to dlaczego?

Powody, dla których nie korzystam z oferty GCK:

· nie interesują mnie takie przedsięwzięcia,

· brak czasu (17%), brak zainteresowań (11%).

zajęcia dla dzieci:

· głównie córka korzysta z różnych zajęć typu Akcja Zima. A ja chodzę np.na występy,

· wnuk korzysta z nauki j. angielskiego,

· moje dziecko korzysta z zajęć artystycznych organizowanych przez GCK
w Nędzy,

· Hocki klocki, [projekt] „W Szczebrzeszynie...”

zajęcia ruchowe:

· zajęciafitness, aerobik, joga,

warsztaty, zajęcia i wydarzenia artystyczne:

· zajęcia o naturalnych kosmetykach (11%),

· zajęcia plastyczne w GCK, kiermasz,

· występy zespołu folklorystycznego Łężczok(11%) i gminnych mażoretek,

· spotkania z ciekawymi osobowościami, wystawy, spektakle teatralne,

· koncerty, uniwersytet 3. wieku i organizowane w nim różne zajęcia,

wydarzenia plenerowe:

· festyny (11%), dożynki, wydarzenia sportowe, mecze, pikniki rodzinne,

· majówka, koncerty orkiestry dętej.

4. Czy zna Pan/Pani działalność kulturalną Gminnego Centrum Kultury w Nędzy?

· znam bardzo dobrze – 77%,

· zna słabo – 23%,

· nie znam – brak.

Osoby biorące udział w ankiecie miały dobre rozeznanie w lokalnej ofercie kulturalnej
i deklarowały swoje uczestnictwo w wydarzeniach dostępnych na terenie gminy. W grupie, w której dominującą większość stanowiły kobiety, znalazły się osoby, których dzieci/lub wnuki korzystają z zajęć organizowanych przez Gminne Centrum Kultury. Oprócz aktywności skierowanych do najmłodszych wskazywano również zajęcia ruchowe typu aerobik czy joga, warsztaty tematyczne, spotkania z ciekawymi osobowościami, wystawy czy kiermasze. Na terenie gminy działa też Uniwersytet Trzeciego Wieku, który integruje głównie osoby już nieaktywne zawodowo proponując im różne formy zajęć i aktywności. Wśród wydarzeń, w których badani brali udział, były również imprezy plenerowe, takie jak:majówka, festyny, święta patriotyczne realizowane w oprawie artystycznej, dożynki, występy muzyków Orkiestry Dętej Gminy Nędza czy występy zespołu folklorystycznego „Łężczok”.

5. Jakie wydarzenia kulturalne lub inne działania Gminnego Centrum Kultury uważa Pan/Pani za najbardziej interesujące, wartościowe dla lokalnej społeczności?

Oferta dla dzieci:

· bardzo dobrą opinię mam na temat zajęć dla dzieci,pomagają one naszym najmłodszym w prawidłowym rozwoju, rozwijają talenty oraz pasje dziecka,

· występy dzieci np. na festynach i pokazywanie talentów,

· zajęcia całoroczne dla dzieci,

· zajęcia dla dzieci, dorosłych i dla seniorów, każdego roku z niecierpliwością czekamy na Akcje Zima oraz Lato dla dzieci, Kiermasz Świąteczny
z nastrojowym programem, chętnie uczestniczymy z dziećmi w wydarzeniach upamiętniających ważne dni państwowe, pokazane w przekazie kulturalnym,

· najbardziej interesują mnie występy dzieci i młodzieży uczęszczających na zajęcia do GCK,

· zajęcia artystyczne dla dzieci,

· zajęcia muzyczne i sportowe dla dzieci,

· [najatrakcyjniejsze propozycje], to te dla dzieci,

· „Hocki klocki”- moje dzieci uwielbiają.

Propozycje dla dorosłych:

· zajęcia tematyczne, wycieczki, koncerty,

· zajęcia fitness prowadzone w GCK są dla kobiet z naszej wsi zastrzykiem dobrej energii,

· zajęcia dla seniorów,

· wszystkie spotkania,

· wystawy, prelekcje, wykłady, kursy językowe, warsztaty kulinarne, slajdowiska,spektakle,

· społeczność ma różnorodne zainteresowania, jeśli chodzi o moją osobę, jestem zainteresowana zdrowym trybem życia oraz występami kulturalnymi,

· warsztaty rozwojowe dla dorosłych, spotkania,

· zajęcia w GCK,

· spotkania z ciekawymi osobowościami, podróżnikami itp.,

· nie mam zdania.

W opinii respondentów właściwie wszystkie podejmowane przez Gminne Centrum Kultury działania wydają się być ciekawe i wartościowe. Można odnieść wrażenie, że dobrze zagospodarowaną grupą są dzieci, zwłaszcza te młodsze, które wymagają opieki w okresie wakacji zimowych i letnich, uczestnicy stałych zajęć artystycznych (muzycznych, sportowych, artystycznych). Wśród zebranych odpowiedzi nie wspominano natomiast
o jakichś wartościowych propozycjach dla starszej młodzieży. Dobrze oceniano natomiast propozycje dla osób dorosłych – koncerty, zajęcia tematyczne, wycieczki, slajdowiska czy spotkania z pasjonatami.

Pytani o to, skąd dowiadują się o repertuarze Gminnego Centrum Kultury, respondenci wskazywali najczęściej plakaty i ulotki, w mniejszym stopniu stronę internetową, profil na Facebooku czy informacje od pracowników i media.

6. Skąd czerpie Pan/Pani informacje o wydarzeniach Gminnego Centrum Kultury w Nędzy?

· plakaty, ulotki - 16,

· strona internetowa – 9,

· media lokalne – 5,

· Facebook – 7,

· rekomendacje znajomych – 6,

· informacje od pracowników – 7,

· ogłoszenia parafialne – 1,

· inne – 0.

7. Proszę wymienić trzy mocne strony Gminnego Centrum Kultury w Nędzy:

· kadra: miły personel, mili pracownicy, ciągła chęć rozwoju, kreatywność, pomysły, chęć działania, zaangażowanie pracowników, pomysłowość, kreatywność, super relacje międzyludzkie, dobra, kreatywna kadrao niesztampowym podejściu, nauczyciele [instruktorzy], świetni prowadzący, duże zaangażowanie, przyjazna atmosfera,

· komunikacja: dobra komunikacja, pełna informacja,

· organizacja: super organizacja, dobrze zorganizowane zajęcia (3 odp.), niska cena,

· infrastruktura i wyposażenie: dostęp do różnych rzeczy np. stół do ping ponga, lokal, jest blisko, otwarty dla każdego, ma dobrze wyposażoną bibliotekę
w komputery i książki, ładne pomieszczenia,

· oferta: organizacja ciekawych wydarzeń kulturalnych oraz zajęć dla dzieci, fajna oferta zajęć, zróżnicowanie zajęć, interesująca oferta zajęć i wydarzeń, zajęcia dostosowane do różnych osób,

· cenione działania: zajęcia dla dzieci i seniorów, ciekawe wydarzenia artystyczne, majówka, różnorodność w zajęciach Akcja lato i zima dla dzieci, zajęcia jogi dla dorosłych, spotkania z ciekawymi ludźmi, zespół tańca na wysokim poziomie,

· a także: świetlica dla dzieci, biblioteka,

· nie mam zdania.

Mieszkańcy Nędzy cenią działalność Gminnego Centrum Kultury ze względu na kilka czynników wpływających na jej pozytywną ocenę. Jest nim m.in. kadra kreatywnych pracowników otwartych na nowe pomysły, angażujących się w swoją pracę i cieszących się powszechną sympatią. Po stronie pozytywów można zaliczyć również dobrą, sprawną organizację wydarzeń, przystępność cen za uczestnictwo w zajęciach ocenianych jako atrakcyjne i na dobrym poziomie. Z aprobatą wyrażano się też o wystroju, estetyce pomieszczeń czy doposażeniu placówki. O ile dobrze oceniana była oferta dla dzieci, o tyle po stronie minusów wymieniano brak ciekawych propozycji dla odbiorców w wieku 30+. Tu oczekiwane byłyby dodatkowe formy aktywności takie jak: kursy tańca, warsztaty kulinarne, komputerowe czy językowe. Atrakcyjną propozycją byłaby też oferta zorganizowanych wyjazdów na ciekawe wydarzenia artystyczne. Zdaniem badanych wskazane byłoby również podniesienie efektywności i zasięgu działań promocyjnych GCK. Ich zdaniem, placówce brakuje dostatecznej ilości środków finansowych na prowadzenie działalności, brakuje też patronatu czy współpracy z instytucjami kultury o większej renomie. Zwracano też uwagę na pewne kwestie organizacyjne sugerując, aby niektóre zajęcia dla dorosłych organizować w dni weekendowe,dostosowując je do potrzeb osób pracujących. Zastrzeżenia pojawiły się również do godzin pracy biblioteki, która zdaniem badanych powinna być dostępna przynajmniej raz w tygodniu do godzin późnowieczornych (np. do 20:00).

8. Proszę wymienić trzy słabe strony Gminnego Centrum Kultury w Nędzy:

· infrastruktura/doposażenie:

sala w okresie letnim mogła by być klimatyzowana,zmieniłabym oświetlenie
w korytarzu (tam, gdzie prezentowane są prace) - jest mało przytulne, zimne,(specyficzny, nieprzyjemny zapach, który jest odczuwalny już od progu),nie ma dostępu dla osób jeżdżących na wózku, mało miejsc parkingowych, za mało sal,

· oferta dla dorosłych:

brakuje mi, jako osobie po 30. roku życia, zajęć skierowanych dla mojej grupy wiekowej, więcej ofert dla ludzi w średnim wieku np. kurs tańca, kurs komputerowy, brak kursów językowych dla grup pracujących, warsztaty kulinarne dla dorosłych,wycieczki dla dorosłych,

· oferta dla dzieci i młodzieży:

mało zajęć ruchowych dla chłopców,brak uwag,

· organizacja:

biblioteka gminna powinna być otwarta w jeden dzień do godz.20:00, często zmieniająca się kadra, brak zajęć i warsztatów w dni wolne od pracy np. sobota,

· promocja:

słaba promocja i reklama wydarzeń kulturalnych, słaba informacja
o organizowanych inicjatywach, szczególnie tych spoza miejscowości Nędza, małe zainteresowanie (nie z winy GCK tylko ludzi), mały zasięg oferty,

· oraz:

brak odpowiednich środków finansowych (2 odp.), brak patronatu ważnej instytucji kulturalnej, typu teatr, muzeum, [kontaktów ze znanymi artystami] znanym aktorem lub piosenkarzem,

9. O jakie działania kulturalne warto byłoby według Pana/Pani wzbogacić ofertę ośrodka? Może słyszał Pan/słyszała Pani o ciekawych działaniach, które można by przenieść na lokalny grunt?

· nie mam zdania (4 odp.),

· imprezy rodzinne, coś dla rodziców,

· kursy/szkolenia/warsztaty:

-różnego rodzaju kursy dla ludzi w średnim wieku np. kurs tańca, kurs komputerowy,pozalekcyjna nauka języków obcych,

-nauka szycia, nauka gotowania tradycyjnych i rożnych dań (brakuje u nas koła gospodyń), warsztaty kulinarne,

-warsztaty okolicznościowe, kulinarne, kreatywne, twórcze,

-warsztaty majsterkowicza np. dla chłopców (modele samolotów itp.),

-dla dziewczynek - prace ręczne, wyszywanki,

-warsztaty fotograficzne,

-grupa teatralna z prawdziwego zdarzenia (jak Tetraedr Grażyny Tabor),

-grupa zajmująca się fotografią analogową z samodzielnym wywoływaniem zdjęć.

· aktywności ruchowe:

-więcej zajęć sportowych, jogi,

-organizacja rodzinnych wycieczek rowerowych po okolicy z przewodnikiem, zapoznanie z ciekawostkami historycznymi, kulturowymi i przyrodniczymi gminy Nędza i sąsiednich miejscowości.

· wydarzenia kulturalne:

wystawy naszych regionalnych artystów, fotografów lub malarzy, zajęcia
z tradycyjnych rzemiosł lub konkursy typu Masterchef dla dzieci, dożynki gminne
z korowodem i programem kulturalnym itp.

Z opinii ankietowanych wynikają określone potrzeby, które warto byłoby uwzględnić, planując kolejne działania GCK. Dotychczasowy repertuar można rozszerzyć o nowe propozycje, tak aby stworzyć warunki uczestnictwa całym rodzinom, angażując je do ciekawych zajęć twórczych. Sugerowano też zorganizowanie ciekawych wycieczek, rajdów rowerowych czy gier terenowych, bazujących na potencjale przyrodniczym gminy, czy poszerzających wiedzę o jej historii lub wyróżniających ją zasobach. Warto byłoby również nawiązać i zacieśnić współpracę z lokalnymi twórcami (fotografami, malarzami), organizując wystawy ich prac, wernisaże.Wskazywano też osoby znające tradycyjne rzemiosła, których wiedzę i doświadczenie warto byłoby zagospodarować. Mimo, iż Nędza jest gminą wiejską, nie funkcjonuje tu koło gospodyń wiejskich, a byłoby zapotrzebowanie na działania, z którymi jest ono zazwyczaj kojarzone. Nauka przygotowywania tradycyjnych dań, konkurs Masterchef dla dzieci czy rodzinne warsztaty kulinarne to propozycje działań, które mogłyby zainteresować i zintegrować mieszkańców. Pojawiły się też inne pomysłydotyczące m.in. poszerzenia wiedzydotyczącej fotografii(w tym fotografii analogowej
z możliwością samodzielnego wywoływania zdjęć) czy powołania zespołu teatralnego
z prawdziwego zdarzenia (jak np. Tetraedr prowadzony przez G. Tabor).

10. Jak ocenia Pan/Pani działalność Gminnego Centrum Kultury (w skali od 1 do 5, gdzie
1 oznacza ocenę negatywną, 5 – bardzo dobrą):

· atrakcyjność organizowanych wydarzeń kulturalnych (np. imprez, koncertów, spotkań, widowisk) – średnia ocena 4,2,

· atrakcyjność i różnorodność oferty z zakresu działań twórczych obejmujących różne dziedziny sztuki (np. teatr, muzyka, taniec, plastyka, fotografia) – średnia ocena 4,

· oferta edukacyjna (kursy, warsztaty, szkolenia) – średnia ocena 3,9,

· infrastruktura (budynki, sale zajęć) – średnia ocena 3,7,

· kadra (kompetencje, otwartość na współpracę i rozwój) – średnia ocena 4,5.

Ankietowani byli proszeni również o wystawienie oceny różnym elementom składającym się na całokształt działalności placówki, przyznając każdemu z nich określoną ilość punktów
(w skali od 1 do 5).

Z zebranych odpowiedzi wynika, że wśród czynników poddanych ocenie najwyżej punktowane były kompetencje kadry pracowników domu kultury, ich otwartość na współpracę i zaangażowanie. Dobrze wypada też ocena atrakcyjności organizowanych wydarzeń kulturalnych czy działań twórczych. Nieco słabszą ocenę otrzymała oferta edukacyjna, a najsłabiej oceniono jakość infrastruktury, którą dysponuje GCK.

11.Czy ma Pan/Pani pomysł na własny projekt wydarzenia kulturalnego potrzebnego lokalnemu środowisku, które mogłoby być zrealizowane przy wsparciu Gminnego Centrum Kultury?

· tak – 28%,

· nie – 72%.

Propozycje:

· impreza/festyn rodzinny,

· projekt nie, ale chętnie zobaczyłabym wystawę fotografii lub rękodzieła w GCK,

· od jakiegoś czasu mam w głowie coś w stylu wymiany rzeczy czy fajnych staroci lub akcje typu wymiana ciuchów, ale też nie śmieci, tylko tych, których szkoda nam wyrzucić (a nie używamy). Jest integracja, a zarazem ekologia,

· warsztaty kulinarne prowadzone przez znane osoby - kucharzy np. Pani Weronika Chilmon („Smaki Weroniki”), Remigiusz Rączka,

· cykl wykładów przybliżających historię i zwyczaje Górnego Śląska i okolic Raciborza.

Wśród pomysłów projektowych na działania realizowane we współpracy z ośrodkiemkultury znalazła się propozycja poświęcona kulinariom oraz wydarzeniu rodzinnemu (np.festyn). Zgłoszono też pomysł na akcję wymiany używanych ubrań,organizację wystawy fotografii lub rękodzieła czy ciekawą inicjatywę dotyczącą cyklu wykładów, przybliżających historię
i zwyczaje Górnego Śląska oraz okolic Raciborza.

12. Czy w swoim środowisku dostrzega Pan/Pani osoby lub grupy nieformalne, które same tworzą bądź organizują przedsięwzięcia kulturalne, a które mogłyby zostać wsparte przez Gminne Centrum Kultury?

· tak, znam takie osoby lub grupy osób i podejmowane przez nich działania – 11%,

· nie, nie znam takich osób – 89%.

13. Jeśli zna Pan/Pani takie osoby, proszę je wymienić i krótko wyjaśnić czym się zajmują
i jakie inicjatywy podejmują?

· Prezes LKS Zgoda Zawada Książęca - organizuje wiele imprez sportowych,

· Krawiectwo - nauka szycia.

Metryczka:

kobiety – 16,

mężczyźni – 2.

Wykształcenie:

wyższe - 6 odp.,

średnie - 10 odp.,

zawodowe - 1 odp.

Status na rynku pracy:

aktywni zawodowo – 15 os.,

nieaktywni zawodowo – 3 os.

Wiek:

30-45 lat – 13 odp.,

46-59 lat – 4 odp.,

powyżej 60 r.ż – 1 odp.

Miejsce zamieszkania:

Nędza – 12 odp., Babice – 3 odp., Zawada Książęca – 3 odp.

Wnioski, rekomendacje

1. Dorośli mieszkańcy gminy Nędza cenią swoją miejscowość ze względu na malownicze położenie, bogactwo otaczającej przyrody, spokojny rytm życia,
a jednocześnie dobrą komunikację z większymi miejscowościami. Uczestnicy badania ankietowego mieli dobre rozeznanie w działaniach kulturalnych dostępnych na terenie gminy i wielu z nich korzystało z proponowanej oferty.

2. Gminne Centrum Kultury jest instytucją cenioną w środowisku. Jej atutem jest zaangażowana i lubiana kadra kreatywnych pracowników o niesztampowych pomysłach. Dobrze teżocenia się atrakcyjność organizowanych wydarzeń kulturalnych, natomiast oczekiwano by większej różnorodności i częstotliwości działań z zakresu edukacji kulturalnej, w tym szczególnie dla dorosłych osób pracujących, które chciałyby mieć możliwość rozwoju swoich pasji i zainteresowań
w czasie wolnym.

3. Zauważa się również dosyć powszechne zapotrzebowanie na wydarzenia umożliwiające uczestnictwo wkręgach rodzinno-przyjacielskich. Sugerowano, aby GCK uwzględniało w swoich planach większą liczbę wydarzeń wzmacniających integrację rodzin, ale również mieszkańców gminy (np. pikniki sąsiedzkie, tematyczne działania stawiające na rozwój kreatywności iwspółdziałanie).Zgłaszano też zapotrzebowanie na organizację wycieczek, rajdów rowerowych czy gier terenowych bazujących na potencjale przyrodniczym gminy, czy poszerzających wiedzę o jej historii lub wyróżniających ją zasobach.

4. Warto zachęcić do współpracy mieszkańców, którzy zajmują się fotografią lub malarstwem, organizując wystawy ich prac. Może dzięki temu uda się zintegrować
i ożywić środowisko twórcze, stwarzając warunki rozwoju w lokalnym domu kultury. Powołanie koła fotograficznego było jedną z propozycji, o które warto byłoby poszerzyć dotychczasową ofertę GCK.

5. Mieszkańcy zgłaszali również zainteresowanie udziałem w wydarzeniach z tzw. kultury wyższej, w tym w działaniach wyjazdowych do renomowanych instytucji kulturalnych - teatrów, muzeów, filharmonii. Warto pamiętać, że misją ośrodka kultury jest z jednej strony odpowiadanie na zidentyfikowane potrzeby środowiska,ale również kształcenie kompetencji kulturowych i kreatywnych swoich odbiorców, rozwijanie ich zdolności do funkcjonowania we współczesnej, szeroko rozumianej kulturze, w społeczeństwie i nowoczesnym świecie.

5. Konkurs „Kulturalne marzenia”

W ramach realizacji projektu „Przystanek kulturalny Nędza” Gminne Centrum Kultury zrealizowało konkurs pn. „Kulturalne marzenia”, do udziału
w którym zaproszono mieszkańców gminy. Przesłane prace pokazują, o czym marzyli młodzi mieszkańcy w okresie społecznej izolacji.

Kulturalne marzenia mieszkańców gminy Nędza:

· chciałabym spotkać mojego ulubionego youtubera (GPLAY, Wojan, Kati),

· chciałbym nauczyć się grać na prawdziwej gitarze,

· chciałbym zostać następnym Masterchefem juniorem,

· chciałabym wziąć udział w zajęciach „Lato w teatrze”,

· chciałabym zostać baletnicą,

· chciałabym zobaczyć przedstawienie teatralne

6. Wywiady indywidualne

W ramach badań jakościowych Programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2020 realizowanego przez Gminne Centrum Kultury w Nędzy przeprowadzono wywiady indywidualne z przedstawicielami wszystkich sołectw gminy Nędza.

W badaniu wzięły udział trzydzieści cztery osoby. W udzielającej wywiadów grupie znalazło się dwadzieścia kobiet i czternastu mężczyzn, w tym: pięciu mieszkańców Babic, sześciu mieszkańców Górek Śląskich, pięć osób reprezentujących Łęg, dziewięciu respondentów
z Nędzy, trzy osoby z Zawady Książęcej, trzech mieszkańców Szymocic i trzech mieszkańców Ciechowic.

W większości były to osoby aktywne w swoich społecznościach, angażujące się w lokalne inicjatywy. Wśród nich znaleźli się: przedstawiciele stowarzyszeń, rękodzielnicy, radni, sołtysi, strażacy, sportowcy, aktywni seniorzy, osoby wspierające działania lokalnych szkół oraz organizatorzy lokalnych wydarzeń kulturalno-społecznych.

Celem wywiadów było zmapowanie zasobów kulturotwórczych poszczególnych sołectw, zinwentaryzowanie miejsc aktywności kulturalnej i społecznej, a także grup i osób kulturotwórczych, które poprzez swoje działania integrują lokalną społeczność i generują aktywność mieszkańców.

Poprzez wywiady zebrano wiedzę o dotychczasowych lokalnych działaniach w obszarze kultury oraz ich recepcji przez mieszkańców. Badanie służyło też poznaniu opinii lokalnego środowiska na temat Gminnego Centrum Kultury w Nędzy.

Respondentów pytano, czy chcieliby zaangażować się we współpracę z ww. instytucją. Proszono o podanie pomysłów na inicjatywy społeczne i kulturalne w swoim lokalnym środowisku. Rozmowy zostały przeprowadzone w oparciu o przygotowany scenariusz wywiadu, zawierający zagadnienia poddawane dyskusji.

· Moja miejscowość – moje miejsce na ziemi

Uczestników wywiadu zapytano o to, jak oceniają swoją miejscowość w kontekście innych sołectw gminy. Czym ich wioska różni się od pozostałych, jakie są plusy i minusy mieszkania w danym sołectwie.

Respondenci z Babic doceniają atrakcyjne położenie miejscowości w pobliżu parku przyrody, w sąsiedztwie rezerwatu Łężczok. Babice postrzegane są przez nich jako ciche
i spokojne miejsce. Atutem sołectwa jest też bezpośrednia bliskość Raciborza. Minusy to „duży smog w miesiącach grzewczych, a także brak imprez zarówno dla osób starszych, jak
i dla młodszych”.

Górki Śląskie to według ich mieszkańców urokliwa miejscowość otoczona dokoła lasem. Jej atuty to nie tylkomalowniczy krajobraz i wiele pięknych tras spacerowych, ale także miejsca związane z lokalną historią.

„Piękny krajobraz, cisza, wiele miejsc na spacery, dwa boiska sportowe, plac zabaw, zielone tereny oraz ścieżki rowerowe pomiędzy Rudami, Rybnikiem, Raciborzem, AlejaDębowa w Górkach Śląskich, rzeka Suminka”.

„W naszym sołectwie posiadamy szkołę, kościół, OSP, klub sportowy, korty tenisowe,ogólnodostępny plac zabaw z siłownią pod chmurką oraz wiele miejsc o walorachprzyrodniczych i historycznych, takich jak „aleja dębowa" i „kopiec", który jest pozostałością po XIII-wiecznej baszcie zbójeckiej. Na cmentarzu w sołectwie Górki Śląskie spoczywa 17więźniów KL Auschwitz, ofiary tzw. marszu śmierci, który
w styczniu 1945 roku przechodziłprzez miejscowość. Znajduje się tu zbiorowa mogiła i płyta z inskrypcją: «Z bezkresu wzgardy,cierpień i nadziei ku wiecznej chwale i pamięci», symbolicznie otoczone drutem kolczastym”.

„Sołectwo różni się tym od np. Łęgu czy Zawady Książęcej, że nie mamy rozwiniętego rolnictwa, tak jak to jest w wymienionych wcześniej sołectwach. Mieszka tu dużoludzi napływowych, którzy chętnie przeprowadzają się z miast do Górek Śląskich”.

Słabe strony sołectwa Górki Śląskie to według osób badanych: brak szerokopasmowego Internetu, dziurawe drogi, brak ścieżek rowerowych, brak miejsc spotkań, świetlicy, będącej miejscem spotkań ludzi młodych, którzy według respondentów pozostawieni są sami sobie.

Badani skarżą się na brak życia kulturalno-społecznego.

„Mało dzieje się w miejscowości, szczególnie dla dzieci”.

„Jedyna wioska w gminie bez restauracji itp., nie ma miejsca, gdzie można byłoby się spotkać, usiąść, pobyć z rodziną, nie ma miejsca na organizowanie imprez integracyjnych”

Warto zwrócić uwagę na fakt, że respondenci nie wymienili jako lokalny zasób działającej
w Górkach Śląskich świetlicy, będącej filią Gminnego Centrum Kultury. Nie funkcjonuje ona w ich świadomości ani jako realne, ani jako potencjalne miejsce spotkań młodzieży lub osób dorosłych.

Badani jako lokalną grupę kulturotwórczą wskazali Stowarzyszenie „Aktywne Górczanki”.

„Stowarzyszenie Aktywne Górczanki powoli rusza z różnego rodzaju imprezami typu baliki dyskoteki itp.”

Łęg to według respondentów atrakcyjne krajobrazowo i przyjazne mieszkańcom sołectwo.

„Łęg to mała miejscowość, żyje się tu dobrze i spokojnie”.

„Mój teren jest blisko Odry i Łężczoka, mamy bliski kontakt z naturą. Mamy też piękną altanę, gdzie można się spotkać lub poćwiczyć”.

Respondenci podkreślają duże zaangażowanie mieszkańców Łęgu w życie wioski.

„Wielu zaangażowanych mieszkańców działa w imię poprawy życia w sołectwie.
W Łęgu w ostatnich latach powstało wiele inicjatyw mieszkańców, wybudowano skwer, powstało boisko, zorganizowano różne imprezy, które były inicjatywą mieszkańców. Na tle innych sołectw w gminie Nędza, miejscowość Łęg wyróżnia jedność i zorganizowanie mieszkańców. Jest wiele chętnych osób chcących zrobić coś pożytecznego dla innych”.

„W naszym sołectwie ogólnie jest bardzo fajnie i spokojnie (…). Miejsce spotkań rodziców z dziećmi, czy młodzieży już mamy. Było nam bardzo potrzebne”.

W jednej z wypowiedzi pojawiło się stwierdzenie, że w sołectwie brakuje spotkań dla mieszkańców.

Nędza w opinii respondentów to sołectwo stwarzające mieszkańcom największe możliwości rozwoju.

„Nędza jest siedzibą gminy, jednocześnie największą miejscowością (ponad 45% ludności gminy) i skupiskiem większości ważniejszych instytucji samorządowych.
W stosunku do innych sołectw posiada znacznie bardziej rozbudowaną sieć handlowo-usługową”.

„Tu znajduje się siedziba Urzędu Gminy, ponadto jest GCK, gdzie można się spotykać”

„Plusem niewątpliwie jest to, że jest to wieś, w której mieści się Urząd Gminy, jest GCK, GOSIR; posiadamy możliwość podróżowania nie tylko samochodem, ale
i autobusem czy pociągiem, co przybliża nas do miast. Dużym plusem jest rezerwat Łężczok”.

„Można rozwijać własne zainteresowania np. sportowe, artystyczne itd.”

„Sołectwo Nędza jest największym sołectwem w gminie, z racji na emigrację w latach 80-tych, na zachód licznej grupy mieszkańców, mieszka w nim procentowow stosunku do ilościmieszkańców najmniej autochtonów, dlatego kulturowo jest najbardziej zróżnicowane. Plusem zapewne jest «bliskość» urzędów, instytucji, położenie i komunikacja, a także miejscowość sama w sobie jest «fajnym» miejscem do zamieszkania. Minusem zdecydowanie jest zbyt małe integrowanie się nowych mieszkańców z lokalną społecznością i aktywność tych mieszkańców w życiu społecznym”.

„Słaba strona miejscowości to centrum, przez które przebiega droga wojewódzka, którą pędzą samochody tak, jakby to była droga szybkiego ruchu”.

Mieszkańcy Zawady Książęcej określili swoją miejscowość jako malownicze miejsce
z dużym potencjałem, który jednak nie jest w pełni wykorzystywany.

„Zawada jest trochę zapomniana. Brak tutaj placu zabaw, skweru gdzie można by się spotkać, siłowni na świeżym powietrzu. W części Zawady brakuje również chodnika wzdłuż drogi wojewódzkiej dla bezpiecznego przemieszczania się”.

„Wieś ma duży potencjał, jest malowniczo położona. Są miejsca, gdzie mogłoby się toczyć życie kulturalne, sportowe, towarzyskie, niestety zasoby lokalowe są przez gminę niewykorzystane”.

„We wsi niewiele się dzieje, brak jest też jakiejkolwiek infrastruktury do wypoczynku (placzabaw, park itp.)”.

W Zawadzie Książęcej działająca tu świetlica – filia Gminnego Centrum Kultury nie jest postrzegana przez uczestników wywiadu jako miejsce kulturotwórcze. Respondenci zwracają uwagę na nieprzyjazne dla mieszkańców godziny funkcjonowania placówki i jej małą aktywność w środowisku. Wspominają wcześniejszy okres ożywionego funkcjonowania placówki.

„Świetlica praktycznie po śmierci pana Barona nie działa, biblioteka po odejściu pani Małgosina emeryturę ledwo funkcjonuje. Godziny pracy są takie, że co idę, to zamknięte. W takichinstytucjach powinni pracować ludzie ze wsi z pasją, którym się chce, a nie traktują tego tylko i wyłącznie jako odbębnienie swoich godzin. Wśród mieszkańców jest jeszcze grupa osób, która stara się działać z pożytkiem dla lokalnej społeczności, niestety brak jakichkolwiek źródeł finansowania czy wsparcia ze strony władz podcina skrzydła i powoduje zniechęcenie do podejmowania kolejnych starań”.

Ciechowice są postrzegane jako sołectwo o najmniejszym dostępie do zasobów infrastrukturalnych i kulturowo-społecznych w gminie.

„Sołectwo na skraju gminy o najgorszej infrastrukturze, czyli jakości dróg
i chodników. Zasoby kulturowe bogate, lecz przeniesione w zacisze rodzin. Plusy: cisza, spokój. Minusy: małe sołectwo, i co za tym idzie, dostęp do zasobów kulturotwórczych tylko w innych sołectwach, np. w Zawadzie Książęcej oraz
w Nędzy”.

„Ciechowice są najbardziej zaniedbaną i zapomnianą miejscowością w gminie. Gdyby nie oczyszczalnia ścieków, nie mielibyśmy zrobionych nawet dróg. Minusemjest zapomnienie o tej miejscowości przez gminę oraz brak miejsc na spotkania. Plusem –malownicza okolica, w której jest spokojnie, życie płynie wolno”.

Podobnie oceniane są Szymocice. Sołectwo, którego plusami są „cisza, spokój, wolniejsze tempo życia oraz bogactwo otaczających je lasów” nie ma praktycznie żadnych zasobów infrastrukturalnych, które pozwoliłyby na integrację i aktywizację mieszkańców.

„Największym minusem mieszkania w Szymocicach jest brak sklepu spożywczego, co zwłaszcza dla starszych mieszkańców jest sporym problemem. Kolejnym minusem jest brak miejsca, gdzie mieszkańcy mogliby się spotkać i porozmawiać.Jedyne miejsce, w którym mają ku temu okazję, to kolejka, która ustawia się do obwoźnej piekarni, ewentualnie cmentarz”.

„Minusem ograniczony dostęp do sklepu i kościoła, kłopoty z komunikacją”.

Także w tej miejscowości świetlica będąca filią GCK została pominięta jako miejsce tworzenia i upowszechniania kultury.

· Miejsca ważne dla lokalnej społeczności

Kolejne pytanie wywiadu dotyczyło miejsc, w których toczy się życie mieszkańców. Respondentów zapytano o to, gdzie spotykają się społeczności ich sołectw, gdzie odbywają się wydarzenia kulturalne. Jakie miejsca są według nich najważniejsze dla lokalnej społeczności.

Życie mieszkańców Babic toczy się wokół szkoły, przedszkola, remizy OSP, boiska obok remizy, w salce parafialnej.

W Górkach Śląskich miejsca spotkań mieszkańców to: remiza strażacka (kilka razy w roku), obiekty sportowe (LKS), kościół, plac zabaw z altanką przy nowej remizie, siłownia „pod chmurką”.

„W 2019 r. powstało lokalne Stowarzyszenie Aktywne Górczanki, w sali udostępnionej z OSP Górki Śląskie zorganizowano imprezy jak m.in.: Babski comber, dożynki, balik i dyskoteka dla dzieci z Zespołu Szkolno-Przedszkolnego oraz ze wsi Górki Śląskie, kiermasz świąteczny, barbórkę”.

„Męska część mieszkańców spotyka się podczas meczów piłki nożnej, dzieci
z roczników 2010-2015 mają możliwość zapisywania się do Akademii Piłkarskiej LKS Górki Śląskie, od paru lat organizowany jest w Górkach Śląskich Turniej Górki Cup rocznik 2007-2013. Prężnie działa również OSP Górki Śląskie, młodzież górecka, zarówno mężczyźni jak i kobiety, uczestniczy w zawodach sportowo-pożarniczych, dzięki uprzejmości OSP życie kulturalne toczy się równieżna udostępnionej sali”

„Przeniósł się na teren Górek Śląskich Teatr Buk, który do tej pory mieścił się
w Rudach. Z niecierpliwością czekamy na to, co będą proponować dla mieszkańców Górek, i nie tylko”.

„Imprezy odbywają się głównie na boisku LKS-u lub w nowo wybudowanym budynku OSP oraz w sali gimnastycznej szkoły”.

Jeden z respondentów uważa, że „nie ma możliwości spotkania się na terenie Górek”.

Respondenci z Łęgu jako miejsca spotkań lokalnej społeczności wymienili: świetlicę, salę straży pożarnej, w której odbywają się kiermasze świąteczne, jasełka.

„Największym widowiskiem jest festyn dożynkowy, gdzie mogą przyjść wszyscy
i obejrzeć talenty mieszkańców, i nie tylko”.

„Obecnie młodzież spotyka się na boisku, w altanie odbywa się wiele spotkań towarzyskich w różnych grupach wiekowych. Są to różnego rodzaju ogniska, grille, mecze towarzyskie,spotkania grup (np. tanecznych, klasowych, drużyn). To jest
w moim odczuciu najważniejszemiejsce dla lokalnej społeczności. W Łęgu mamy jeszcze przedszkole, które również jest bardzoważnym miejscem w sołectwie”.

„Miejscem spotkań w naszej wiosce wiosną, latem i jesienią jest nasza wymarzona altanka. Tam najczęściej spotykają się młodzi. Natomiast miejscem spotkań, wydarzeń kulturalnychprzeważnie jest nasza straż w Zawadzie Książęcej lub przedszkole w Łęgu”.

Jako że w Łęgu nie ma filii GCK, mieszkańcy miejscowości korzystają z filii GCK
w Zawadzie Książęcej.

Mieszkańcy Nędzy jako miejsca spotkań wymieniają: szkołę, przedszkole, kluby sportowe, OSP, Gminne Centrum Kultury.

„Dobrze, że działa GCK, bo tam mamy możliwość spotykania się. Są to UTW, Emeryci Renciści i Inwalidzi, kobiety aktywne”.

„Życie mieszkańców toczy się głównie wokół stowarzyszeń i organizacji działających na terenie sołectwa. Ludzie spotykają się na różnego rodzaju imprezach organizowanych przez te właśnie organizacje, na festynach, na stadionie podczas imprez sportowych, na zajęciach rekreacyjno-sportowych i wydarzeniach artystycznych w Gminnym Centrum Kultury”.

„Życie pozazawodowe mieszkańców toczy się wokół takich ośrodków kulturalno-społecznych, jak: Gminne Centrum Kultury, Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji, DFK (Deutscher Freundschaftskreis), Parafia pw. Matki Boskiej Różańcowej. Ponadto Szkoła Podstawowa im. Powstańców Śląskich i Przedszkole w Nędzy są miejscami, gdzie odbywają się różnego rodzaju wydarzenia kulturalne”.

„Brak jest centrów emeryckich – domów dziennego pobytu seniorów oraz muzeum wiejskiego (miejsc wspólnych spotkań ludzi często samotnych)”.

W Zawadzie Książęcej, według badanych przedstawicieli wsi, nie ma zbyt wielu miejsc spotkań mieszkańców. Respondenci wymienili: kościół, salę OSP, świetlicę – miejsce prób zespołu tanecznego, boisko LKS , gdzie odbywają się treningi i pomieszczenie obok świetlicy, będące miejscem spotkań DFK.

„Praktycznie nie ma miejsc dla spotkań osób niezaangażowanych w sport, bądź niebędących członkami mniejszości niemieckiej”.

„Jedynym miejscem spotkań dla lokalnej społeczności jest kościół, bo zarówno świetlica, jak i biblioteka, które przez lata przyciągały młodzież i dzieci, ledwo funkcjonują. Jedyne organizacje, które jeszcze próbują robić coś dla mieszkańców, to LKS, który oferuje zajęcia sportowe dla dzieci i mężczyzn. Koło DFK spotyka się
w swoim gronie i strażacy też pracują z dziećmi, organizują kiermasz świąteczny, czy też użyczają sali na lokalne imprezy. Baza lokalowa jest kompletnie niewykorzystana, młodzież nie ma się gdzie spotkać, dzieciom brakuje zajęć w typowej wiejskiej świetlicy”.

Jedynym miejscem spotkań społeczności Ciechowic jest gminna świetlica (nie jest to filia GCK), gdzie organizowany jest Dzień Kobiet oraz zamknięte imprezy rodzinne.

„Mieszkańcy spotykają się w świetlicy wiejskiej w budynku szkoły. Tam też odbywają się wydarzenia kulturalne. Myślę, że świetlica, jak i plac zabaw wokół szkoły są ważnym miejscem dla mieszkańców Ciechowic”.

W Szymocicach miejscami, gdzie spotykają się mieszkańcy, są: cmentarz, sala OSP wraz
z terenem dookoła sali, plac zabaw i lokalna kapliczka.

„Dawniej miejscem spotkań mieszkańców był plac zabaw znajdujący się za salą OSP, gdzie czas spędzali rodzice z dziećmi, babcie z wnukami, gdzie przy okazji mieli okazję do spotkań z innymi mieszkańcami. Natomiast teraz sytuacja się zmieniła, ponieważ stan techniczny placu zabaw jest zły, bezpieczeństwo dzieci tam przebywających jest zagrożone. Jego stan pogarsza się z roku na rok, dlatego też odwiedzających jest niewiele, a życie społeczne powoli zamiera, mieszkańcy zostają w swoich domach i rzadko się integrują”.

· Wydarzenia kulturalno-społeczne

Respondentów poproszono o wymienienie wydarzeń integrujących i aktywizujących ich społeczności oraz o ocenę tych przedsięwzięć.

Zapytani o działania społeczno-kulturalne, odbywające się na terenie sołectwa, mieszkańcy Babic wymienili: dożynki, mikołajki, koncerty chóru parafialnego, festyny rodzinne organizowane przez szkołę i przedszkole. Oprócz tego odbywają się tu spotkania emerytów oraz mecze klubu sportowego.

„Dożynki, czasami jakiś festyn rodzinny, odpust przy kościele. Poza nimi miejscowośćzapomniana. Nic się tu nie dzieje.”

Przedstawiciele Górek Śląskich wymienili: dożynki sołecko-parafialne, kiermasz świąteczny, baliki dla dzieci, babskie combry, festyn, mecze piłki nożnej.

„Od paru lat odbywa się w Górkach Śląskich Turniej Górki Cup. Jest to wydarzenie organizowane na dużym poziomie, angażują się w nie zarówno mieszkańcy, jak również działacze LSK i OSP”.

W Łęgu odbywają się: festyny rodzinne, spotkania organizowane z różnych okazji np.: Dzień Dziecka, Dzień Babci i Dziadka, dożynki, Osterreiten (wielkanocna procesja konna).

„W połączeniu z innymi sołectwami odbywają się tutaj procesje konne, dożynki itp. Te przedsięwzięcia są bardzo pomocne w integracji mieszkańców. Oceniam je bardzo pozytywnie”.

„W naszym małym sołectwie nie ma wielu imprez, ponieważ brak na nie miejsca,dlatego większość dzieje się w sołectwie Zawada Książęca. Fajną, odbywającą się co roku imprezą, organizowaną dzięki zaangażowaniu mieszkańców i Pani wójt, jestOsterreiten – przejażdżka końmi z bryczkami. W korowodzie uczestniczy nasza straż i pojazdy gospodarcze”.

Wśród wydarzeń ważnych dla społeczności Nędzy respondenci wymienili: weekend majowy, Dzień Babci i Dziadka, Dzień Dziecka, Dzień Strażaka, różne święta, zawody i pokazy OSP, różnorodne spotkania grup działających w sołectwie tj. kobiety aktywne; emeryci, mniejszość niemiecka, jubileusze, turnieje sportowe (piłki nożnej, tenisa stołowego, piłkarzyków).

„Liczne akcje przeprowadzane przez GCK, kiermasz świąteczny, festyn majowy,
a takżemniejsze festyny, spotkania okazjonalne w organizacjach. Wszystkie te przedsięwzięcia ciesząsię dużym zainteresowaniem wśród mieszkańców, aczkolwiek zawsze mogłoby być lepiej”.

Respondenci doceniają przedsięwzięcia organizowane na terenie sołectwa przez Gminne Centrum Kultury.

„Prężnie działającą instytucją jest GCK, które na szeroką skalę organizuje szereg przedsięwzięć społeczno-kulturalnych, angażując w szczególności dzieci i młodzież. Podkreślić trzeba inicjatywę Stowarzyszenia Kobiet Aktywnych i ich Rodzin, skupiającego się na organizacji ciekawych wycieczek o charakterze krajoznawczym
i religijnym oraz regionalnych imprez. Wielu mieszkańców uczestniczy
w spotkaniach DFK”.

„Sporo wydarzeń organizuje Gminne Centrum Kultury w Nędzy. W niektóre dni
w roku na LKS odbywają się większe imprezy, na które przychodzi sporo ludzi. Myślę, że to dobry sposób na urozmaicenie życia mieszkańców”.

„Odbywające się spotkania dotyczą wyodrębnionych grup społecznych. Brak jestspotkań dla całej społeczności sołeckiej. Raz w roku organizuje się festyn gminny.

Zlikwidowano Radę Seniorów, która koordynowała te działania. Radni gminy, jak
i ich przedstawiciele w sołectwie nic nie robią na rzecz seniorów”.

Badani mieszkańcy Zawady Książęcej jako wydarzenia ważne dla lokalnej społeczności wymienili: procesję konną odbywającą się w drugi dzień świąt wielkanocnych, dożynki i turniej piłki nożnej dla dzieci.

„Pomijając dożynki parafialne, procesję konną, która jest właściwie wydarzeniem religijnym, i kiermasz bożonarodzeniowy w naszym sołectwie nie odbywają się żadne inne przedsięwzięcia społeczno-kulturalne. W tych trzech wymienionych przypadkach oczywiście organizatorzy starają się wszystko zorganizować jaknajlepiej”.

„Procesja konna w poniedziałek wielkanocny, dożynki, turniej piłki nożnej dzieci dla drużyn z innych sołectw i gmin. Ostatnio odbył się Turniej Mondioringowy (boisko LKS). Cieszę się, że te przedsięwzięcia są jeszcze organizowane, ponieważ inaczej życie społeczno-kulturalneZawady by umarło”.

„Kawalkada wielkanocna, dożynki – to w mojej ocenie najważniejsze wydarzenia kulturalne(choć też sakralne) w moim sołectwie. Przedsięwzięcia te organizowane są z dużymzaangażowaniem mieszkańców i cieszą się ogromnym zainteresowaniem lokalnejspołeczności”.

Przedstawiciel sołectwa Ciechowice jako wydarzenie cieszące się dużym zainteresowaniem mieszkańców tego sołectwa wymienił Dzień Kobiet. Oddolnie organizowane są tu również inne wydarzenia okolicznościowe.

„Corocznie organizowane są: sylwester, zabawa karnawałowa, spotkanie z okazji Dnia Kobiet. Ponadto organizowane były spotkania dla chętnych, podczas których można było nauczyć się wielu ciekawych technik rękodzielniczych i wykonać ozdoby oraz zajęcia fitness dla kobiet. Mieszkańcy organizują dożynki. Z dużym zaangażowaniem w spotkaniach przeddożynkowych biorą udział zarówno starsi, jak i młodsi mieszkańcy wsi. Wykonywane są ozdoby, wieniec dożynkowy. Starsi przekazują wiedzę i tradycje związane z obrzędami młodemu pokoleniu”.

„Dzień Kobiet, bal karnawałowy został już zorganizowany w sąsiedniej miejscowości ze względu na lepszą infrastrukturę”.

W opinii respondentów wyłania się obraz Ciechowic jako niewielkiej, ale zintegrowanej
i prężnie działającej społeczności.

„Rada Sołecka organizuje ciekawe akcje czy imprezy dla mieszkańców. Nasi mieszkańcy chętnie w nich biorą udział. Kultywowane są tradycje, co mi się bardzo podoba. Myślę, że mieszkańcy są dumni ze swojej wsi”.

Święto Kobiet to również wydarzenie ważne dla mieszkańców Szymocic.

„W naszym sołectwie w 2019 roku odbyło się Święto Kobiet, które spotkało sięze sporą aprobatą ze strony mieszkanek Szymocic. Wraz z Radą sołecką zorganizowałem także festyn, który również cieszył się dużym powodzeniem. Myślę, że każdy mieszkaniec Szymocic był nanim obecny, co w moim odczuciu świadczy
o tym, iż ludziom zdecydowanie brakuje jakichkolwiek rozrywek.

Imprezy organizowane dla dzieci to bal przebierańców oraz spotkanie ześw. Mikołajem.

„Festyn rodzinny, mikołajki, bal przebierańców, zabawy taneczne. Super.”

Respondenci odnieśli się również do funkcjonującej w sołectwie placówki GCK.

„Na terenie sołectwa działa również świetlica dla dzieci, lecz nie cieszy się zbytnim zainteresowaniem. Myślę, że warto byłoby się przyjrzeć bliżej temu problemowi. Być możeświeci pustkami, bo oferta dla dzieci jest mało atrakcyjna.”

· Miejsca zapomniane, warte zagospodarowania

Kolejne pytanie wywiadu dotyczyło miejsc zdegradowanych, zapomnianych, które możnaby zagospodarować, aby służyły mieszkańcom i stały się przestrzenią rozwoju kultury
i życia społecznego.

W Babicach wskazanym przez respondentów miejscem jest opuszczony budynek
w centrum sołectwa, który mógłby zostać wykorzystany na cele kulturalne i społeczne.

W Górkach Śląskich respondenci wymienili:

-obiekt przylegający do budynku dawnej remizy strażackiej („obecnie ruina”, „takim miejscem jest straszący, rozpadający się niedokończony budynek, który dziś jest ruiną
i sąsiaduje z klubem sportowym oraz budynkiem starej OSP”),

-budynek LKS Górki Śląskie („Można by go odnowić i wykorzystać pomieszczenie na świetlice sołecką, miejsce do spotkań młodzieży”),

Badani zaproponowali również wyburzenie budynku przy starej straży („Powinno się wyburzyć, by móc robić więcej zajęć na dworze na boisku dla dzieci i młodzieży”).

Ciekawą propozycją wydaje się też zagospodarowanie rzeki Suminki, aby organizować na niej spływy kajakowe(„Warto ustalić z zarządcą „Wód Polskich" wyczyszczenie, wykoszenie brzegów i wzorem Rud proponować spływy kajakowe. Należałoby też odnowić «szlojze», by podnieść poziom wody”.

W Łęgu za obszary zdegradowane respondenci uznali teren stawów.

„Można by tu ustawić kilka ławek, może jakiś mostek, czy płotek, wokół zrobić parę miejsc grillowych” .

Także na boisku mogłoby, według badanych, powstać miejsce do zabawy dla dzieci.

„W Łęgu przy altanie brak rozrywki dla dzieci np. plac zabaw, jest tylko boisko
i siłownia”.

Miejscem wskazanym jest również tzw. Glinikom.

W Nędzy badani wskazali jako miejsca wymagające lokalnych inwestycji:

-zdegradowane place zabaw,

-dorzecze rzeki Sumina („Wzdłuż rzeki toczyło się kiedyś życie znacznej części wioski
w okresie letnim, obszary te tętniły życiem. Można by było stworzyć ścieżkę, deptak wzdłuż rzeki Sumina”),

-dworek w rezerwacie z przeznaczeniem na koncerty,

-dworzec kolejowy,

-niszczejące budynki po roszarni.

„Miejsc zdegradowanych i zapomnianych na terenie gminy i sołectwa jest wiele, zaczynając od dworca kolejowego poprzez obiekty pozostałej infrastruktury kolejowej oraz pozostałe obiekty nieczynne. Nie stanowią żadnego zainteresowania władzy gminnej. Jesteśmy w tym zakresie nieodpowiedzialni. Byłem w przeszłości radnym gminy Rybnik i znam działania gminy w zakresie zagospodarowywania obiektów porzuconych. Przejęcie obiektów, zainwestowanie w remont i sprzedaż
ze znacznym zyskiem. A przy okazji szybki rozwój działalności gospodarczej. Jaki mamy zysk z remontowanej szkoły - gimnazjum? Brak lokalizacji na wiejskie muzeum i dom dziennego pobytu seniora”.

W wypowiedziach respondentów pojawia się temat uruchomienia wąskotorówki, która
z pozwodzeniem funkcjonuje w Rudach Raciborskich, gdzie stała się lokalną atrakcją.

Badani zwrócili również uwagę na degradację środowiska naturalnego.

„Niestety bardzo zanieczyszczone są okoliczne lasy oraz miejsca po byłych, dzikich

wysypiskach śmieci”.

W Zawadzie Książęcej jako miejsca zdegradowane lub z niewykorzystanym potencjałem kulturotwórczym badani wskazali:

-budynek LKS, który można by zaadaptować np. na salę treningową,

-świetlica, która jest wykorzystywana jedynie przez Zespół Taneczny Mniejszości

Niemieckiej „Łężczok”,

Problemem wioski jest też brak placu zabaw oraz miejsc spacerowych – parku lub skweruz ławeczkami.

„Na pewno o wykorzystanie prosi się świetlica, żeby służyła nie tylko zespołowi „Łężczok”, ale także naszym dzieciom i młodzieży. Bardziej wykorzystany mógłby też być obiekt LKS-u, gdyby powstał tam plac zabaw z prawdziwego zdarzenia, czy siłownia podchmurką. W sezonie wiosenno-letnio-jesiennym można by przynajmniej w weekendy stworzyć mały sklepik z napojami, lodami, kawą, przekąskami. Takiego miejsca, gdzie dzieci mogą poszaleć, a rodzice spotkać się przy kawie, brakuje najbardziej w naszym sołectwie”.

„We wsi Zawada Książęca brakuje miejsca do spotkania, integracji (na terenie sąsiedniego Łęgu jest wiata przeznaczona do spotkań, z grillem i siłownią pod chmurką). Mimo że mieszkańcy mają własne podwórka, z pewnością chcieliby wyjść poza ich teren, żeby się spotkać. Na pewno brakuje placu zabaw (jedyny dostępny na terenie Zawady i Łęgu to ten przy przedszkolu). A mnie osobiście – parku, drzew, ławeczek.”

Zarówno w Ciechowicach miejscem zdegradowanym jest plac zabaw. Według uczestników badania wskazany byłby również remont lokalnej świetlicy.

„Plac zabaw powinien zostać wyremontowany. Świetlica powinna być lepiej doposażona”.

Także w Szymocicach respondenci wskazują na konieczność modernizacji placu zabaw jako ważnego miejsca spotkań lokalnej społeczności.

„W Szymocicach zdecydowanie miejscem zdegradowanym jest plac zabaw, w którym belki drewniane są mocno nadgryzione zębem czasu, a także plac przy ulicy Wrzosowej, gdzie dawniej było, stworzone przez mieszkańców, boisko do piłki nożnej”.

· Nowe pomysły na działania kulturalne

Respondentów poproszono o podanie pomysłów na ożywienie życia kulturalnego miejscowości, uatrakcyjnienie oferty spędzania wolnego czasu. Zapytano ich o to, jakich działań najbardziej brakuje na terenie sołectwa.

Propozycje Babic:

- szkolenia,

- warsztaty, obozy dla dzieci,

- festyny rodzinne,

- „więcej bezpłatnych zajęć dla dzieci na terenie sołectwa”,

- stworzenie kawiarni,

- stworzenie bawialni.

Propozycje Górek Śląskich:

- rozwój turystyki rowerowej,

- powstanie obiektu na wzór np. Chlebowej Chaty: pszczelarstwo, zielarstwo, kroszonkarstwo,

- stworzenie świetlicy dla dzieci i młodzieży,

- nowy plac zabaw przy szkole,

- miejsce zajęć rekreacyjnych dla kobiet (np. zumba, joga),

- warsztaty dla zainteresowanych,

- wieczorne kalambury,

- wieczór z poezją,

- weekendowe podchody,

- gry terenowe dla młodzieży (np. szukanie skarbu),

- wycieczki rowerowe,

- kino love w sali OSP,

- koncerty muzyczne,

- projekcje bajek dla dzieci.

„Potrzebna jest świetlica sołecka dla dzieci, młodzieży, w której mogłyby się odbywać zajęcia podczas ferii, wakacji, «odrabianka szkolna» dla dzieci, spotkania profilaktyczne dla dzieci i młodzieży np. z dzielnicowym odnośnie środków psychoaktywnych itd.”

„Przydałoby się miejsce np. do zajęć sportowych dla kobiet (ćwiczenia na zdrowy kręgosłup, zumba, joga) W przypadku, kiedy takie zajęcia byłyby organizowanew innym sołectwie, to zorganizowanie transportu dla chętnych kobiet”.

Propozycje Łęgu:

- organizowanie zajęć i wyjazdów dla seniorów do teatru lub opery wspólnie z senioramiz Zawady i Nędzy,

- stworzenie Koła Gospodyń Wiejskich,

- klub aktywnych pań,

- dodatkowe zajęcia dla dzieci np. rytmika, zajęcia muzyczne, plastyczne („Nie wszystkie dzieci mają możliwość dojazdu do innych miejscowości”),

- zajęcia dla dzieci na otwartej przestrzeni,

- kursy np. szydełkowania, haftowania itp. dla kobiet,

- więcej spotkań dla mieszkańców,

- odnowienie placów zabaw.

Pomysły na nowe inicjatywy zgłoszone przez respondentów z Nędzy:

- kameralne koncerty,

- wieczory poezji,

- spektakle teatralne,

- kino na wolnym powietrzu.

Jednocześnie przedstawiciele sołectwa podkreślają, że Gminne Centrum Kultury proponuje atrakcyjną ofertę spędzania wolnego czasu.

„Uważam, że życie kulturalne w Nędzy jest dość bogate, szczególnie dzięki ofercie GCK.

„Mieszkańcy uczestniczą nie tylko w przedsięwzięciach na miejscu, ale również biorą udział wwielu imprezach o zasięgu powiatowym, wojewódzkim, krajowym a nawet międzynarodowym”.

Wśród respondentów pojawia się też opinia, że warto byłoby włączyć mieszkańców we współtworzenie lokalnej oferty kulturalnej, gdyż chętnie korzystają z proponowanych im przez GCK form aktywności, sami jednak pozostają bierni i prezentują postawy konsumpcyjne.

„Przede wszystkim mieszkańcy muszą być bardziej aktywni, brakuje inicjatyw oddolnych, gdzie mieszkańcy mają swój pomysł i sami go realizują. Niestety bardzo słabo, a raczej w ogóle nie działa Rada Sołecka, co jest ważnym ogniwem w takich małych społecznościach”.

Przedstawiciel seniorów apeluje o powołanie do istnienia Rady Seniorów.

„Ponownie powołać Radę Seniorów zgodnie ze złożonym wnioskiem”.

Respondenci mieszkający w Zawadzie Książęcej zaproponowali:

- stworzenie miejsca spotkań mieszkańców (altana, skwer, park),

- stworzenie punktu gastronomicznego lub kawiarni,

- wykorzystanie sali gimnastycznej przy ZSP w Zawadzie np. na zajęcia dla matek z dziećmi,

- zajęcia dla różnych grup wiekowych, jujitsu,

- organizowanie festynów z różnych okazji, pochodów, itp.,

- stworzenie dużego placu zabaw dla mniejszych i większych wraz z punktem małej gastronomii,

- warsztaty, prelekcje, zajęcia dla młodzieży i dorosłych (np. warsztaty
z gotowania/pieczenia - zaplecze kuchenne w OSP),

- zajęcia artystyczne,

- pokazy makijażu,

- treningi sztuk walki,

- stworzenie zespołu muzycznego.

„Nie jestem pewna, czy mieszkańcy byliby zainteresowani udziałem w życiu kulturalnym wsi. Z moich obserwacji wynika, że od wiosny ludzie zdecydowanie zajmują się swoimi ogródkami i pracami rolniczymi. Natomiast być może potencjał tkwi w późnej jesieni i zimie, kiedymieszkańcy wsi po prostu mają więcej czasu. Dla młodych może brakuje miejsca spotkań,przestrzeni, gdzie mogliby realizować swoje pasje – mam na myśli np. osoby grające na jakichśinstrumentach, tworzące zespół, by miały gdzie realizować swoje próby”.

Badani reprezentujący Ciechowice jako priorytet uznali stworzenie warunków do aktywizowania lokalnej społeczności. Zaproponowali inwestycje, dzięki którym powstałyby w wiosce przestrzenie do spędzania wolnego czasu:

- plac zabaw z prawdziwego zdarzenia,

- boisko do siatkówki,

- budowa ogólnodostępnej altany na terenie wydzielonego boiska.

„Przydałaby się altanka oraz siłownia na wolnym powietrzu na placu obok świetlicy. Myślę, że mieszkańcy chętnie by z nich korzystali”.

„Warto zainwestować w miejsce spotkań dla wszystkich pokoleń. Wielu mieszkańców marzy o altanie do spotkań i o nowym placu zabaw”.

„Plac zabaw z prawdziwego zdarzenia, boisko do siatkówki, budowa ogólnodostępnej altany na terenie wydzielonego boiska”.

W Szymocicach proponowane działania to:

- stworzenie miejsca spotkań i oferty dla dzieci i młodzieży, a także dla seniorów,

- otwarcie klubu seniora,

- stworzenie siłowni „pod chmurką”,

- poszerzenie oferty świetlicy,

- zajęcia tematyczne w świetlicy.

„Myślę, że warto byłoby pochylić się nad starszymi dziećmi i młodzieżą. Dla nich Szymocice to «wiocha, w której nic się nie dzieje». Dobrym rozwiązaniem byłoby stworzenie dla nich miejsca do spotkań, np. boiska czy siłowni na wolnym powietrzu. Może wprowadzić jakieś zajęcia tematyczne w ramach pracy świetlicy. Potrzeba zachęcenia młodych ludzi do wyjścia z domu, sprzed laptopów, konsoli czy telefonów jest duża, ale sami, jako społeczność, czy też ja jako sołtys wraz z Radą Sołecką, nie mamy takich możliwości. Wiem, że takie przedsięwzięcia niosą za sobą wysokie nakłady finansowe, niemniej nierzadko szymocanie skarżą mi się, że życie

tu się zatrzymało, że zostaliśmy przez gminę trochę zapomniani. Mieszkańcy naszej wsi są chętni do pomocy, angażują się w prace społeczne, kiedy jest taka potrzeba. Dla seniorów również brak tu miejsc do spotkań, ale nie mam pomysłu, jak można byłoby ich aktywizować – może ofertę poszerzyłaby świetlica i starszym mieszkańcom też można byłoby coś zaproponować”.

· Grupy nieangażujące się w życie społeczności lokalnych

Mieszkańcy Babic za grupę bierną, nieangażującą się w działania na rzecz swojej miejscowości, uznali młodzież. Uważają też, że w sołectwie brak jest propozycji aktywności skierowanych do młodych ludzi oraz osób, które byłyby w stanie zmobilizować ich do samodzielnych inicjatyw.

W Górkach Śląskich mało zaangażowaną grupą są seniorzy w wieku 60+ Respondenci upatrują przyczyn takiej bierności w „monotonii dnia codziennego i niskiej samoocenie, dużej wrażliwości na krytykę”.

„Jest część osób, które nie chcą uczestniczyć w życiu społeczności. Przede wszystkim są toosoby starsze, schorowane, którym być może trudno wyjść z domu z przyczyn technicznych(brak przystosowania miejsc dla osób niepełnosprawnych) i z przyczyn społecznych (lęk przed wyjściem z bezpiecznej strefy, jaką jest dom i narażenie się na wzrok i obmowę innych, co w małych miejscowościach jest częste). Część osób po prostu nie czuje potrzeby, by «bratać się» ze społecznością i należy to zrozumieć,i uszanować”.

W Łęgu respondenci dostrzegają bierność przede wszystkim osób starszych, ale także przedstawicieli innych grup wiekowych.

„Nie wszyscy chętnie uczestniczą w życiu lokalnym. Może by trzeba było ich zachęcić prośbą czy informowaniem o danych wydarzeniach. Trzebaby rozeznać, kto jakie posiada talenty. Czasami ludzie się nie chwalą, a pięknie haftują lub np. pieką”.

„Zachęcać należy ostrożnie, najlepiej poprzez osoby blisko związane z konkretnymi mieszkańcami. Mnie zdarzało się prosić sąsiadkę lub kogoś z rodziny itp. To zazwyczaj odnosiło pozytywny efekt”.

Respondenci reprezentujący Nędzę uznali za grupy najmniej aktywne na terenie swojego sołectwa:

- osoby pracujące (w średnim wieku), seniorów.

„Zauważyłem, że osoby w średnim wieku, w wieku tzw. produkcyjnym, bardzo pochłonięte są pracą zawodową i zdecydowanie mniej czasu poświęcają uczestnictwu w lokalnym życiukulturalnym, ale jeśli poprosi się je o pomoc, to bardzo chętnie się angażują”.

Badani zwracają uwagę na brak zaangażowania w sprawy wsi części mieszkańców.
W jednej z wypowiedzi pojawia się też problem braku porozumienia między poszczególnymi organizacjami.

„Znaczna część społeczności lokalnej jest nieaktywna społecznie, moim zdaniem głównie z wygody, częstym tłumaczeniem jest brak czasu, ale wszystko można sobie zorganizować.Może część ludzi nie potrafi zarządzać swoim czasem. Problemem może być także skomplikowane funkcjonowanie stowarzyszeń. «Papierologia»
i ciągle zmieniające się przepisy nie ułatwiają życia społecznikom, wręcz przeciwnie - zniechęcają do pracy. Każde stowarzyszenie, grupa potrzebuje mocnych liderów, którzy będą nadawać ton i zarządzać. Bez takich osób organizacja nie ma szans na przetrwanie. Takich liderów trzeba wyszukiwać i wspierać”.

„Ograniczona działalność – grupa seniorów. Aktywnie działa w takim zakresie, na jaki pozwalagmina. Istnieje konkurencja w świadczeniu społecznym usług kultury (…). Niezgoda między organizacjami”.

W Zawadzie Książęcej jako najmniej aktywną grupę respondenci wskazali młodzież.

„Najmniej widoczna w życiu lokalnej społeczności jest młodzież. Może to wynikać
z faktu, żechodzą do szkoły, studiują poza miejscem zamieszkania i po prostu mają «swoje życie» pozadomem.

„Młodzież. Brak zaangażowania, brak pomocy w organizowaniu przedsięwzięć. Czasem nawet nie doceniają starań i wysiłku pozostałych, żeby chociaż uczestniczyć w imprezach. Nie wiem, czy to tempo życia, czy też nie trafiamy w ich zainteresowania”.

Jeden z badanych – mieszkaniec Zawady Książęcej czuje się zniechęcony do aktywności społecznej w efekcie trudności, jakie wiążą się z pozyskaniem funduszy na działania
w Urzędzie Gminy, a także brakiem docenienia ze strony pozostałej części społeczności.

„Brak zaangażowania, u mnie osobiście i podejrzewam, że u innych podobnie, spowodowanyjest lekceważeniem ze strony władz, notorycznym brakiem funduszy na cokolwiek i stwarzaniemsztucznych problemów przy każdym projekcie. Z drugiej strony każdy boi się tych, którzyzamiast docenić starania, wszędzie wietrzą przekręt, nasyłają kontrole, skarżą władzom,niejednokrotnie dodając zmyślone fakty”.

W Ciechowicach nie wskazano konkretnych grup, które nie uczestniczą w życiu wsi. Integrację lokalnej społeczności ułatwiłyby spotkania na wspólnych ogniskach, placu zabaw i boisku.

„Nie ma się gdzie spotkać, to się ludzie nie spotykają. Wszyscy siedzą w domach”.

W Szymocicach problem alienacji dotyczy głównie młodzieży i seniorów.

„Myślę, że brak dla nich [młodzieży i seniorów] jakiejś oferty, miejsca do spotkania lub też oferty spotkań, które mogłyby odbywać się na sali OSP. (…)można by było wyposażyć stojącą za salą OSP altanę w grill i oświetlenie. W okresie wiosenno-letnim byłoby to miejsce młodzieży do spotkań. Wymiana placu zabaw sprawiłaby, że znowu to miejsce tętniłoby życiem”.

· Lokalni liderzy

Respondentów poproszono o wskazanie osób będących autorytetami w lokalnej społeczności. Pytanie dotyczyło aktywnych członków społeczności, społeczników, którzy pełnią funkcję lokalnych liderów życia kulturalno-społecznego.

W Babicach respondenci wskazali jedynie na osoby funkcyjne.

„Wójt gminy, sołtys, radni, strażacy OSP”.

W Górkach Śląskich:

- Arkadiusz Gronert (prowadzący szkółkę piłkarską dla dzieci),

- Małgorzata Drożdż (zajmująca się kroszonkarstwem, reprezentująca sołectwo na licznych konkursach kroszonkarskich, promująca sztukę ludową, prowadząca warsztaty dla dzieci
i młodzieży),

- Irena Ponanta (zajmująca się ziołolecznictwem),

- Waldemar Kurowski, Tomasz i Stanisław Stokłosa (OSP Górki Śląskie),

- Monika Forysz, Hania Szenk, Mirka Halama (Stowarzyszenie Aktywne Górczanki),

- Jolanta Kupczyk (dyrektor z ZSP Górki Śląskie),

- Henryk Postawka (radny mający poparcie w środowisku mieszkańców Górek Śląskich).

Jako osoby uznawane przez społeczność za lokalne autorytety wymieniono również: sołtysa, radę sołecką, prezesa OSP wraz z członkami klubu, prezesa LKS, proboszcza.

Osoby wymienione przez respondentów z Łęgu:

- pani przygotowująca dzieci na coroczne kolędowanie („Sama szyje stroje i pomaga
wdoborze repertuaru”,

- pani szyjąca na potrzeby dożynek,

- prezes LKS Zawada Książęca,

- sołtysi i radni,

- radna Monika Kionka,

- Piotr Badura (główny organizator przy Ostereiten i Dożynkach, gdzie zawsze organizuje konie),

- Krystian Krótki, Mirela Piela (organizacja przy strojeniu),

- gospodarze i przedsiębiorcy.

Osoby uznane za liderów w sołectwie Nędza:

- pan Grzybowski – założyciel UTW,

- Eleonora Czekała,

- Anna Iskała – wójt Gminy Nędza,

- nauczyciele wychowania fizycznego,

- osoby pracujące w GCK.

Respondenci zwracają uwagę na potrzebę wykreowania nowych lokalnych liderów, którzy zastąpiliby tych, którzy działają na rzecz lokalnej społeczności od wielu lat.

„Patrząc na stowarzyszenia działające na terenie sołectwa, widać, że większość zarządzana jest przez te same osoby od wielu lat, czyli można wywnioskować, że brakuje nowych liderów”.

Zawada Książęca:

- Leon Wolnik (emeryt, znawca ziół, członek DFK, uwieczniający wszystkie lokalne imprezy na zdjęciach, znawca historię Zawady),

- Marcin Gawron (współorganizator Międzynarodowych Zawodów Mondioringu oraz Mistrzostw Polski, które odbyły się w Nędzy),

- Małgorzata Franica-Skwierczyńska („bibliotekarka na emeryturze, chętnie pomagająca
w organizowaniu dożynek, kiermaszów. Można liczyć na jej wypieki. Potrafi zachęcić innych do współpracy i pomocy”).

Ciechowice:

Wskazana osoba to sołtyska Regina Pieruszka („Duża aktywność w działaniach na rzecz sołectwa”).

Szymocice:

- Marek Migalski,

„Wśród mieszkańców Szymocic jest lekarka psychiatra, lekarz weterynarz, położna, nauczyciele, ale trudno mówić, czy są autorytetami w lokalnej społeczności”.

Respondenci z Górek Śląskich jako osoby, których talenty i umiejętności warto wypromować, wskazali Angelikę Podstawkę i jej ojca Henryka. Badani z pozostałych sołectw nie podali nazwisk osób kulturotwórczych, których kompetencje nie są znane na terenie gminy.

· Pomysły na inicjatywy kulturalne i społeczne

Zadaniem respondentów było zaproponowanie działań, które można by zorganizować w ich społecznościach.

Poniżej prezentujemy propozycje inicjatyw złożone przez respondentów poszczególnych sołectw.

Babice:

- dodatkowe zajęcia dla dzieci, młodzieży i seniorów.

Górki Śląskie:

- prowadzenie warsztatów kroszonkarskich,

- festyn rodzinny,

- stworzenie świetlicy dla dzieci, młodzieży,

- zajęcia opiekuńczo-wychowawcze,

- profilaktyczne pogadanki, prezentacje itd.

- więcej integracji, zabaw na dworze,

- weekendowe podwórkowe zabawy,

- zajęcia taneczne (dzieci i dorośli).

Łęg:

- zapomniane plecenie w wiklinie,

- szydełkowanie,

- plac zabaw przy altanie,

- klub seniora.

Nędza:

- imprezy, w które włączą się wszystkie organizacje z sołectwa, które połączą pokolenia
i zintegrują mieszkańców,

- turniej rodzin,

- turniej dzielnic (nieoficjalnie jest podział Nędzy na dzielnice),

- szkolenia z pierwszej pomocy,

- ćwiczenia ze sprawności fizycznej,

- powołanie Gminnej Rady Seniorów,

- uruchomienie Domu Dziennego Pobytu Seniora,

- kulturalne miejsce spotkań (gdzie można przyjść, posiedzieć, napić się czegoś i pogadać
ze znajomymi).

Zawada Książęca:

- warsztaty,

- prelekcje,

- zajęcia dla młodzieży i dorosłych (np. warsztaty z gotowania/pieczenia),

- zajęcia artystyczne,

- pokazy makijażu,

- treningi sztuk walki.

Postulują również organizowanie ich w terminach dogodnych dla pracujących i uczących

się mieszkańców.

„Chętnie zaangażuję się w propozycję, która będzie miała sens i nie będzie kolejnym pomysłem na godziny od 8:00 do 15:00, z którego nikt pracujący/uczący się nie będzie w stanie skorzystać.”

Ciechowice:

- stworzenie warunków do spotkań mieszkańców, czyli: plac zabaw, altan,

- utrzymanie w należytym stanie technicznym jedynego miejsca spotkań, jakim jest świetlica.

Szymocice:

- zajęcia tematyczne dla dzieci i młodzieży w świetlicy,

- spotkania, które „mogłyby jeszcze bardziej scalić lokalną społeczność”,

- kursy i szkolenia dla kobiet aktywnych.

· Wizerunek Gminnego Centrum Kultury

Osoby uczestniczące w badaniu poproszono o ocenę działalności Gminnego Centrum Kultury w Nędzy. Respondentów zapytano o to, jak postrzegają placówkę, o jej mocne
i słabe strony.

Instytucja została przez respondentów oceniona bardzo pozytywnie, zarówno pod względem atrakcyjności oferty, jak i kompetencji zatrudnianej kadry. Jednak przede wszystkim kojarzono GCK z działaniami realizowanymi w Nędzy, gdzie mieści się główna siedziba placówki. Będące filiami GCK świetlice w: Babicach, Górkach Śląskich, Zawadzie Książęcej i Szymocicach praktycznie nie zaistniały w wypowiedziach osób badanych. Nie były krytykowane ani chwalone.

Wypowiedź respondenta z Babic:

„Uważam że GCK ma bogatą ofertę, bardziej skupioną w sołectwie Nędza. Myślę, że gdyby w każdym sołectwie można by było skorzystać z oferty na miejscu
i darmowych propozycji, chętnych byłoby więcej”.

Wypowiedzi respondentów z Górek Śląskich:

„Znam wybiórczo działalność GCK, dużo się dzieje, zainteresowanie społeczności moimzdaniem marne. Jeśli chodzi o moje sołectwo - nic mi o tym niewiadomo”.

„Gminne Centrum Kultury to instytucja kulturalna, która ma na celustworzenie jak najlepszych warunków do rozwoju edukacji kulturowej mieszkańców w różnym wieku, z różnymi potrzebami i różnymi zasobami. Niestety mieszkańcy innych sołectw mają mniejsze możliwości korzystania z oferty”.

„Nie znam. Nie interesowało mnie to, co w Nędzy się działo – przyznam szczerze”.

„Znam Gminne Centrum Kultury. Uważam, że mają świetne pomysły i szeroką ofertę zajęć. Od plastycznych po ruchowe i muzyczne. Nie kojarzę, żeby realizowało zajęcia na terenie Górek Śląskich. Raczej działania skupiają się na Nędzy. Mocne strony to na pewno zaangażowana w swoją pracę kadra”.

Wypowiedzi mieszkańców Łęgu:

„Szczerze to niestety nie uczestniczyłam w żadnym przedsięwzięciu w Zawadzie. Ale
w Nędzy już tak, np. nauka gry czy tańca, fajne wyjazdy dla dzieci”.

„Mocna strona to duża możliwość organizacji czasu wolnego w różnych przedziałach wiekowych Słabość – odległość do miejscowości Nędza z innych sołectw”.

„Dużo super zajęć zarówno dla dzieci, jak i starszych osób. W miejscowości obok są tańce. Jestem z tego bardzo zadowolona, moje dzieci też chodzą, jest też biblioteka gminna.Tylko, jak mówię, wszystko jest w sołectwie obok”.

Respondenci z Nędzy:

„Znam działalność GCK. Uważam, że działa dobrze, ale potrzeba więcej funduszy, które byłybydobrze wykorzystane”.

„Działania GCK oceniam bardzo dobrze. Instytucja kojarzy się z licznymi zajęciami dlaodbiorców różnym wieku, co jest dużym plusem. Słabą stroną zapewne są zasoby lokalowe,które niestety mogły być lepsze.”

„Znam działalność GCK – ciekawe działania dla dzieci, młodzieży i dorosłych, pożądane poszerzenie godzin pracy i rozszerzenie działalności w czasie wolnym np. podczas wakacji”.

„Znam działalność GCK. Wykonuje szereg bardzo pożytecznych działań dla wszystkich grupspołecznych. Mocne strony GCK to kompetencja i pracowitość. Słabe strony to pozyskiwaniefinansów. Pisanie projektów winno być priorytetowe (oczywiście przy zapewnieniu etatów)”.

Wypowiedzi respondentów z Zawady Książęcej:

„GCK kojarzy mi się z biblioteką i świetlicą. Biblioteka organizuje zajęcia z dziećmi
w wakacje.W świetlicy są prowadzone zajęcia dla dzieci chyba raz w tygodniu
i dodatkowo coś więcej w wakacje.”

„Ze względu na to, że u nas GCK słabo funkcjonuje, nie za bardzo znam ofertę. Już niewymagam, żeby funkcjonowało tak bogato jak w Nędzy. Wydaje mi się, że tu wystarczyłoby,żeby była osoba, która otworzy świetlicę o 16:00, zamknie o 19:00
i pozwoli zagrać w pingponga, planszówki, itp., a od czasu do czasu zorganizuje zajęcia”.

Pozytywnie świetlicę w Zawadzie Książęcej oceniła jedynie prowadząca ją instruktorka.

„Wydaje mi się, że tutejsza świetlica jest dobrze odbierana przez mieszkańców,
a szczególnie przez dzieci, które każdego tygodnia chętnie biorą udział w zajęciach”.

Respondenci z Ciechowic znają Gminne Centrum Kultury, jednak utożsamiają jego działania jedynie z Nędzą lub miejscami, gdzie działają placówki filialne gminnej instytucji kultury.

„W naszym sołectwie nic nie realizuje. W Nędzy jest dużo zajęć dla dzieci oraz akcja lato i zima”.

„Gminne Centrum Kultury posiada placówki w większych sołectwach, takich jak Zawada Książęca, Babice, Nędza, gdzie jest dostęp do bibliotek oraz świetlic. Przykładem jest mocno działający Zespół Taneczny Łężczok”.

„Znana mi jest działalność GCK. Posiada ofertę zajęć zarówno dla dzieci, jak i osób dorosłych. Dzieci uczestniczą w kółkach zainteresowań, w akcjach wakacyjnych czy feryjnych. Dorośli mogą skorzystać z zajęć fitness, spotkań z ciekawymi osobami. Brałam kiedyś udział w projekcie prowadzonym przez GCK «Od wikliny do gliny». Uczestniczyłam w warsztatach wikliniarstwa, prowadzonych m. in. przez starszych mieszkańców naszej gminy. Brałam też udział w warsztatach z filcowania i sutaszu. Myślę, że powinno być więcej takich spotkań i ciekawych warsztatów. Takie spotkania, oprócz zdobywania nowych umiejętności, pozwalają lepiej poznać mieszkańców gminy, wsi, integrują ludzi.”

Mieszkańcom Szymocic GCK kojarzy się z: biblioteką, różnymi imprezami kulturalnymi, wycieczkami oraz działalnością lokalnej świetlicy.

„Niestety nie znam oferty GCK, prócz prowadzenia w ramach jego działalności świetlicy w Szymocicach”.

„Świetlica prowadzona w ramach GCK wspomaga mnie w organizacji imprez
z udziałemdzieci, a pani, która zajmuje się świetlicą, służy pomocą, np. malowaniem buzi dzieciom w czasiefestynu”.

· Gminne Centrum Kultury – nowe działania

Kolejne pytanie wywiadu dotyczyło przedsięwzięć, o które warto byłoby wzbogacić ofertę GCK. Propozycji modyfikacji lub wzbogacenia jego działań, które wzmocniłyby kulturotwórczą rolę tej instytucji.

Poniżej propozycje respondentów z podziałem na wsie.

Babice:

- zajęcia sportowe w terenie,

- zajęcia dla dzieci.

Górki Śląskie:

- organizacja zajęć dla dzieci i młodzieży także w innych sołectwach oprócz Nędzy („Większe zainteresowanie dziećmi z innych sołectw, np. w okresie letnim zajęcia
w plenerze z animatorami, zajęcia i zabawy terenowe itd.”),

- organizacja wydarzeń plenerowych („Wyjście do ludzi nie tylko w murach budynku”),

- zwiększenie funduszy na działalność GCK.

Łęg:

- organizacja wycieczek, wyjazdów do instytucji kultury,

- lepsza promocja działań GCK,

- organizacja festynu promującego GCK.

„Więcej wyjazdów lub ogłoszeń, a może festyn promujący GCK, ponieważ oferta jest fajna”.

Nędza:

- promocja lokalnego dziedzictwa kulturowego,

- pozyskiwanie środków zewnętrznych na dodatkowe projekty,

- inicjowanie dialogu społecznego, łagodzenie konfliktów pomiędzy grupami społecznymi.

„Brakuje mi kultywowania śląskich tradycji i historii, spotkań z śląskimi autorami np. Szczepan Twardoch, brakuje spotkań o tematyce Śląska. Mamy uroczystości na temat powstania warszawskiego, a nie mówimy nic o tragedii górnośląskiej. Pielęgnowanie gwary śląskiej poprzez organizowanie konkursów”.

„Oferta jest bogata i wystarczająca, lecz brak jest większych finansów. Pisanie projektów ijeszcze raz pisanie projektów”.

„Doprowadzić do zgody między grupami społecznymi”.

Zawada Książęca:

- ożywienie działalności lokalnej świetlicy i dostosowanie godzin funkcjonowania do potrzeb mieszkańców.

Ciechowice:

- większa promocja medialna i dofinansowanie.

Szymocice:

- stworzenie oferty zajęć dla seniorów,

- oferta zajęć dla kobiet,

- organizacja różnorodnych szkoleń.

„Warto byłoby wprowadzić na terenie Szymocic ofertę dla seniorów, np. w ramach prowadzonej tu świetlicy”.

Wnioski i rekomendacje

1. Pomiędzy społecznościami poszczególnych sołectw gminy istnieją duże różnice
w dostępie do kultury. Mieszkańcy Nędzy bez przeszkód korzystają z bogatej oferty Gminnego Ośrodka Kultury, tymczasem marzenia kulturalne społeczności malutkich sołectw to zaledwie altana, w której mogliby zorganizować spotkanie mieszkańców, czy wyremontowanie niszczejącego placu zabaw. Mieszkańcy najmniejszych gminnych wsi nie potrafią nawet wyobrazić sobie ambitnych wydarzeń kulturalnych w swojej miejscowości. Ich „apetyt na kulturę” jest bardzo minimalistyczny, zapewne ze względu na brak nawyków uczestnictwa w kulturze, które można wykształcić jedynie poprzez jej stałe praktykowanie. Z drugiej strony przedstawiciele tych społeczności deklarują dużą chęć uczestnictwa
w imprezach integrujących mieszkańców, będących okazją do spotkań i budowania lokalnej tożsamości. Warto wspierać ich w organizacji tego rodzaju przedsięwzięć, wzbogacając je jednocześnie o wartościowe wydarzenia artystyczne, zwiększające ich kompetencje kulturowe.

2.Niepokojący jest brak kulturotwórczej roli filii Gminnego Centrum Kultury w czterech sołectwach gminy. Nie są one postrzegane jako placówki GCK. Respondenci nawet nie oczekują od nich organizacji działań dla wszystkich grup wiekowych, pełnienia roli centrum integracji i aktywności lokalnej, mimo że, jak wnika z badania, działań takich
w tych sołectwach bardzo brakuje. Potencjał świetlic nie jest ani właściwie wykorzystywany, ani promowany. Wydaje się, że świetlice zarządzane przez GCK mieszkańcy postrzegają bardziej jako placówki opiekuńcze, bawialnie zagospodarowujące wolny czas dzieci, niż jako instytucje kultury.

3.Potrzeby kulturalne mieszkańców gminy Nędza związane są przede wszystkim
z ludyczno-rekreacyjną funkcją kultury. Organizowane we wszystkich sołectwach (poza Nędzą) wydarzenia kulturalne łączą się z wydarzeniami o charakterze religijnym (dożynki parafialne, wielkanocna przejażdżka końmi z bryczkami), albo też są wydarzeniami
o charakterze festynowym czy okolicznościowym (np. Dzień Kobiet, Dzień Babci i Dziadka).

Jedynie respondenci z Nędzy oczekują od GCK organizacji koncertów, spektakli teatralnych czy wieczorów poezji. W pozostałych miejscowościach nie zostały zgłoszone ani propozycje poszerzenia oferty o wydarzenia z obszaru kultury wysokiej, ani chociażby odrobinę ambitniejsze pomysły na działania kulturalne.

Niewątpliwie sytuacja ta wymaga pogłębionej analizy oraz wdrożenia działań kreujących potrzeby kulturalne i zwiększających kompetencje kulturowe małych wiejskich społeczności. Ich mieszkańcy nie będą chcieli wziąć udziału w koncercie operetki, czy posłuchać orkiestry kameralnej, jeżeli nigdy wcześniej nie uczestniczyli w podobnym wydarzeniu. Także młodzież nie będzie zainteresowana ofertą kulturalną, jeśli wcześniej nie stworzy się młodym ludziom możliwości doświadczenia różnych aktywności twórczych, rozpoznania własnych predyspozycji i rozwijania pasji.

Świetlice – filie GCK powinny pełnić w poszczególnych sołectwach funkcję kulturotwórczą, stać się tętniącymi życiem centrami aktywności kulturalnej i społecznej. Tkwiący w nich potencjał nie jest w chwili obecnej wykorzystywany.

4.Gminnemu Centrum Kultury potrzebna jest strategia promocji przygotowana
z uwzględnieniem wszystkich sołectw gminy. Działania GCK powinny być bardziej widoczne zarówno w stolicy gminy, jak i w jej poszczególnych sołectwach.

O ile przedsięwzięcia GCK są doceniane w Nędzy, nie są znane w innych miejscowościach, a świetlice nie są kojarzone ze swoją macierzystą instytucją. Warto bardziej komunikować w społeczności zadania GCK. Uświadamiać, że poprzez swoje działania rozwija nie tylko kompetencje kulturowe, ale i społeczne mieszkańców, że kultura jest ważnym narzędziem budowania kapitału społecznego. Wtedy być może będzie łatwiej zdobyć dodatkowe środki, chociażby na zwiększenie etatów w świetlicach, by choć częściowo zniwelować nierówności w dostępie do lokalnej kultury.

Rekomenduje się też wyeksponowanie na stronie internetowej GCK działalności świetlic. W tej chwili trudno wyszukać w niej przejrzystych informacji na temat godzin ich funkcjonowania oraz realizowanych przedsięwzięć. Nie ma fotografii, które pokazywałyby ich aktywność, różnorodność prowadzonych zajęć, większe grupy uczestników (wyjątkiem Akcja Lato w Babicach i Górkach Śląskich 2017). Brakuje informacji komunikujących społecznościom poszczególnych sołectw, że świetlice dedykują swoje działania różnym grupom wiekowym i zachęcają mieszkańców do współpracy. Informacje o funkcjonowaniu filii na stronie internetowej byłyby bardziej czytelne, gdyby każda z nich otwierała się
w osobnej zakładce, a prowadzące je instruktorki były odpowiedzialne także za promowanie swoich działań.

5.W Nędzy, gdzie ma swoją siedzibę GCK, respondenci zwrócili uwagę na bierność mieszkańców, korzystanie z gotowej oferty lokalnej instytucji kultury bez gotowości do twórczego zaangażowania się i kreowania samodzielnych inicjatyw. W związku z tym, warto zaplanować działania, które zwiększyłyby partycypację mieszkańców w tworzeniu oferty kulturalnej. Zasadne byłoby angażowanie ich w aktywności, w ramach których będą nie tylko odbiorcami, ale i twórcami kultury. Być może sprawdziłby się tu cykliczny konkurs na oddolne inicjatywy kulturalne.

Gminne Centrum Kultury w Nędzy

Raport z diagnozy - Przystanek Kulturalny Nędza

Wstęp

1. Podstawowe informacje o gminie

2. Kultura w Nędzy

3. Podejście metodologiczne

4. Badania ilościowe

4.1 Młodzi w gminie Nędza – badanie ankietowe

Wnioski, rekomendacje

4.2 Kultura w gminie Nędza – badanie ankietowe osób dorosłych

Wnioski, rekomendacje

5. Konkurs „Kulturalne marzenia”

6. Wywiady indywidualne

Wnioski i rekomendacje

XIV Powiatowy Festiwal Twórczości Artystycznej 2024